“To go hopping” was in tot in de jaren vijftig van de vorige eeuw een
geliefde bezigheid voor arbeidersgezinnen uit de grote industriesteden van het
Verenigd Koninkrijk. In de korte vakantieweek die de bazen hun werkvolk gunden
trok men er met het gezin opuit, naar East Anglia, naar Cornwall. Voor kost en
inwoning werd gezorgd. Wel was het de bedoeling dat het gezin zich een deel van
de dag inzette bij de hopcampagne, er moest geoogst worden. Je kunt je er
vandaag de dag weinig meer bij voorstellen, maar het was voor de stadse
bleekneuzen dé manier om nog eens buiten te komen.

Het is alweer een maandje terug dat we belandden op het landgoed Croy, nabij
Aarle-Rixtel. We gingen eigenlijk voor de schapen maar kwamen uiteindelijk bij de hop uit. Die wordt daar
gekweekt ten behoeve van het Croy bier Men probeert bij het brouwproces
(dat in België plaats vindt) zoveel mogelijk gebruik te maken van plaatselijk
gekweekte gewassen. Een aantal boeren uit de direkte omgeving van Aarle-Rixtel
staan garant voor de lokale graanproductie. Een loffelijk streven lezer, hoewel
ik niet geloof dat de hopvelden voldoende opbrengst leveren om de hele
bierproductie te voorzien. Zoveel staat er nu ook weer niet.

Hop is een onmisbaar bestanddeel bij het brouwproces van de meeste bieren
(maar niet alle…).  Aan het eind van de zomer leveren de vrouwelijke planten
grote “bellen”. Ze worden geplukt en gedroogd. Die bellen bevatten klieren die
een olieachtige, bittere stof bevatten, genaamd Lupuline. Oorspronkelijk is men
ooit begonnen met hop toevoegen omwille van conserverende en antiseptische
werking van de bitterstoffen. Later kreeg de smaaksensatie van het bitter steeds
meer waardering. Bier van alleen granen wil nog wel eens laf en weeïg smaken,
met hop krik je de smaak dan fors op.

Voor Nederland geldt dat hop uit Duitsland en België komt, maar vooral toch
uit Bohemen. De Boheemse hop heeft een verfijnder aroma en wordt beschouwt als
de beste ter wereld (samen met die uit Hongarije, maar dat is in feite dezelfde
hopcultuur). Van oorsprong werd er ook in Nederland hop gekweekt. Je vindt het
woord hop op talloze plaatsen terug in toponiemen. Denk maar aan het Hopveld in
het zuid-oosten van ons dorp (Gemert). Omwille van de matige kwaliteit is de
hopcultuur verdwenen. Nieuwe rassen zouden echter geschikt zijn voor onze grond
en ons klimaat en zo wordt er dan ook weer her en der in den lande
geëxperimenteerd. Zie maar bij Croy, zie maar bij Gulpen.

In de meeste teeltgebieden is bij wet geregeld dat zodra het geslacht van de
planten duidelijk is, men ertoe over gaat de mannetjes te vernietigen. Worden de
vrouwtjes bevrucht, dan ontwikkelen ze namelijk zaden die een stof bevatten die
het schuim van het bier afbreekt. In Engeland geldt die regel niet, vandaar dat
flinterdunne laagje schuim op hun traditionele bieren.

Hop wordt overigens ook medicinaal toegepast. Het is slaapverwekkend,
rustgevend en het bestrijdt ongemakken bij de menopauze.

In België worden de ondergrondse scheuten op de hopwortel in het vroege
voorjaar geoogst. Het is een delicatesse.

Zodra de hop van Croy bellen heeft gaan we ze fotograferen. Je zult het
zien.

© paul

De flessen lagen al sinds augustus van het vorig jaar op ons te wachten. Koel en donker opgeslagen in de kelder van Vriend Jan. Steeds weer namen we ons voor een proeverij in te richten, steeds weer waren het andere bieren die zich voordrongen. Afgelopen zaterdag was het dan toch eindelijk zover, alle vers ingekochte drank ten spijt.

En het kwam heel onverwacht. Ik opende een fles en werd volkomen verrast door de reactie van het bier. Het spoot met kracht uit de fles. En niet een beetje, nee een ware fontijn, ein springender Brunnen (met dank aan Martin Walser). Ik was meteen de helft van de inhoud van de fles kwijt. En ook van de volgende, en van de volgende…

(Ellen, die graag van een afstand naar onze proeverijen mag kijken, merkte fijntjes, en met een licht cynische ondertoon, op dat het ongeval toch ook een voordeel had. We hoefden nu maar de helft te drinken van het oorspronkelijke areaal, zodat er nog een mogelijkheid open bleef om straks een paar Engelse bieren te proeven. Dit waren literflessen. Elk nadeel heb se voordeel. Ellen houdt niet van bier…)

Enfin, wat er nu precies aan de hand was, ik kan het niet verklaren. Het mocht evenwel de pret niet drukken, we proefden z’n best van de restanten. Laat ik iets over het bier vertellen.

Tijdens hun vakantie in Duitsland bezochten Vriend Jan en Ans een microbrouwerij in Berlijn. De brouwerij ligt in de wijk Kreuzberg, een wijk die in het verleden begenadigd was met een hele hoop van dit soort brouwerijtjes. Nu is Brauhaus Südstern het enige. Het is een microbrouwerij in de ware zin van het woord. Gebrouwen wordt er in het café. Daar worden de bieren ook geschonken en eigenlijk nergens anders. Voor de klant die wat bier mee naar huis wil nemen vult men de flessen ter plekke af. Mooie ranke beugelflessen, inhoud één liter. Jan en Ans brachten aangename uren door in het café annex brouwerij.

Drie soorten behoren tot het vaste pakket van de brouwerij. Twee gerstenbieren van de lage gisting en een bovengistend tarwebier: Heller Stern, Dunkler Stern en Stern Weisse. Verder wordt er door het jaar heen nog gedaan aan bock- en meibieren, al naar gelang het seizoen.

Ik was het meest benieuwd het donkere type. En juist dat was niet goed. Het was verzuurd en er zat een vervelende bijsmaak aan die leek op het bedorven bier dat ik ooit dronk in Tsjechië. We deponeerden het goedje dan ook maar snel in de afvoerput.

Van het Heller Stern zeiden we beiden dat het een net bier was. Mild bitter, een tikje zuur. Zo’n bier dat niet gaat vervelen wanneer je het een avondlang drinkt met vrienden aan de Stammtisch.

Stern Weisse bleek de beste uit het gezelschap. Een beetje zurig, zacht en prettig naar fruit geurend én smakend. Gueuze-achtig, en dan gueuze van de betere soort. (Het is voor de liefhebber vloeken in de kerk, ik weet het. Maar dát was onze conclusie.) De 5,5 % alcohol maken ook dit bier geschikt om voor langere tijd te drinken zonder onmiddellijk kachel te raken. Mild, smakelijk, een behoorlijke afdronk, waarbij fruit en het zuurtje gehandhaafd blijven. Het bier zag er overigens ook mooi uit in het glas, ik ben daar wel gevoelig voor…

Voor die Weisse zou je de brouwerij moeten bezoeken, wanneer je weer eens in Berlijn bent (Iedereen is wel eens in Berlijn!) Het is écht de moeite waard. En proef dan meteen die Donkere. En laat me weten wat je ervan vindt.

Adres en openingstijden vind je HIER.

© paul