Gisteren begon de Fair Trade Week 2008. Tot 9 november
gaat die duren. Doel van deze week is om zoveel mogelijk consumenten en
bedrijven te overtuigen van het belang van eerlijke handel voor boeren in derde
wereld landen. Het zal wel geen toeval zijn dat er juist nu een gedegen
wetenschappelijke studie verscheen naar de effecten van “Fair Trade”. Ik las er
vorige week vrijdag over op de economiepagina van NRC Next en ik liep de hele
week te denken dat ik erover moest schrijven. En dus grasduin ik nu maar wat
door het NRC-artikel (van de hand van Toon Beemsterboer).
De bedoeling van “Fair Trade” is simpel. Je betaalt producenten een eerlijke
prijs voor spullen die op een verantwoorde manier zijn gemaakt. Dit in
tegenstelling tot de bodemprijzen die de grote multinatinals bedingen, waarbij
het alleen om geld gaat en het miljeu en de menselijkheid nog wel eens in het
gedrang willen komen.
Fair Trade/Max Havelaar bestaat intussen twintig jaar. Het werd tijd om de
balans op te maken. De ontwikkelingsorganisatie Solidaridad gaf daarom
wetenschappers opdracht een onafhankelijk onderzoek te doen. Het werk werd
gedaan door het Centrum voor Ontwikkelingsstudies (CIDIN) van de Radboud
Universiteit van Nijmegen. De uitkomsten van dat onderzoek zijn vervat in een
boek met de titel: The impact of Fair Trade.
Het werkt dus écht, dat Fair Trade. Niet is het zo dat Fair Trade boeren nu
zoveel meer aan directe inkomsten hebben, maar uiteindelijk levert het ze een
hoop op. Door hun stabiele inkomen kunnen boeren gemakkelijk geld lenen bij
banken om te investeren in hun bedrijf, en zijn ze niet afhankelijk van lokale
geldwoekeraars. Een deel van de fair trade gelden worden geïnvesteerd in hun
gemeenschap in de vorm van onderwijs, gezondheidszorg en zaken als
bodemverbetering. Fair Tradeboeren sluiten hun contracten voor meerdere jaren af
en hebben zo over langere tijd een stabiel inkomen.
Ook de “gewone” boeren profiteren van de ontwikkelingen. Als dertig procent
van de boeren aan Fair Trade levert, dan gaan de “grote” handelaren de andere
boeren in de regio namelijk dezelfde prijs betalen. “Je wordt een belangrijke
regionale speler,” zegt onderzoeker Ruerd Ruben. “Het collectieve
arbeidscontract dat de Fair Tradeplantage in Ghana sloot met zijn werknemers
schiep een precedent. Toen de vakbonden een jaar later onderhandelden met gewone
plantages dwongen ze hetzelfde salaris en dezelfde arbeidsvoorwaarden af.”
De Fair Tradeboeren die organisch verbouwen hebben wél een flink hoger
inkomen dan gewone boeren. De prijs voor biologische producten ligt veel hoger
en die markt is de afgelopen jaren veel sneller gegroeid dan de gewone Fair
Trademarkt.
Enfin…, ik hoopte het, ik dacht het, en nu weet ik het zeker. Het heeft zin
om Fair Trade te kopen. Intussen gaat het allang niet meer over koffie alleen.
Het gaat ook over fruit, thee, wijn, cacao, textiel, cosmetica en talloze andere
zaken. Er bestaan tal van certificaten: Max Havelaar, Fair Trade, EKO, Demeter,
Faifood en UTZ Certified zijn er slechts enkele. Maar die zijn in ieder geval
betrouwbaar.
Fair Trade biedt dus garanties voor duurzaamheid en humanitaire en eerlijke
behandeling van boeren. Het zegt weinig of niks over smaak, net zo min als bij
voorbeeld biologische wijn automatisch ook de garantie biedt goede of lekkere
wijn te zijn. Zo zijn wij alweer enige tijd naarstig op zoek naar andere Fair
Trade koffie. Die we nu kopen smaakt ons niet zo best. Het is wat dat betreft
net als in de grote wereld, je moet het toch weer zelf uitzoeken.
© paul
