Het Café van Meester Jan…

Het begon er ooit mee dat Vriend Jan te pas en te onpas werd gevraagd om mededelingen te doen over zijn gezondheid, welzijn en welbevinden. Kwestie van ziek zijn en herstellende. Hij kreeg daar uiteindelijk genoeg van, het kostte hem ook veel te veel tijd. Hij bedacht een in mijn ogen sympathieke oplossing. Elke vrijdagmiddag nodigde Jan eenieder uit om vanaf een uur of vier bij hem thuis te komen. Onder genot van een goed glas bier (of wijn, of andere spiritualiën) vertelde hij dan aan de belangstellenden hoe de voorgaande week was verlopen en hoe Jan weer boven Jan raakte.

Intussen blaakt Vriend Jan alweer jaren van gezondheid, maar de toon is gezet, een traditie is geboren. En sindsdien bezoekt een wisselend aantal gasten de huiskamer van Ans en Jan, elke vrijdagmiddag weer. Zonder aanzien van rang, stand of kleur. Soms zijn het er tien, dan weer het veelvoud daarvan. Natuurlijk vind je er Loes-Gijs-Bert en hun geliefden. Ook de Jongste Bediende is er altijd, Marleen soms. Ook Ellen vind je er, en Terry, Bert, Jos, Peer, Hans, Lambèr en Althea. Soms Floortje, en ook Tijmen, Andere Jan, Alex en Ans, Karen, Hendrikje en Andy. En verder een keur aan volk, onregelmatige bezoekers, een doorsnee van de inhoud van ons dorpje. Het samenzijn heeft ook een naam: Het Café van Meester Jan. Enfin, je snapt de portee…

Klokke half zes staat Vriend Jan op en begeeft zich naar de keuken. Er worden frikandellen speciaal gebakken voor elke gast en er komen schalen kleine frietjes op tafel. De pelpinda’s zijn dan intussen op.

Ik bezoek het Café eens in de veertien dagen, de andere vrijdagen werk ik. Wel heb ik het privilege om dan een uur eerder welkom te zijn. En dat uur tussen mijn arrivé en de komst van de andere gasten wordt benut door onze bierproeverijen te houden. Aangename en nuttige uren, ik verzeker het je. De neerslag van onze bevindingen vind je regelmatig terug op deze site.

Gisteren was er bij hoge uitzondering geen Café. Ans en Vriend Jan hadden iets belangrijks buitenshuis. Het moet werkelijk belangrijk zijn geweest want er is nauwelijks een reden te bedenken waarom Jan het Café gesloten houdt. Ik voelde me een beetje onthand, juist nu ik een extra vrije vrijdag had. En ik was dan ook nog eens door mijn speciaalbieren heen. Armoe troef…

Ik haalde Ellen op van haar werk en in zeven haasten schafte ik me een paar flessen Orval aan en wat van dat Schotse bier van Belgische oorsprong. (Gordon’s  is een geweldig bier, ik schrijf er nog over..) Ik bereidde me voor op een rustige, wat stille afsluiting van deze vrijdag, de eerste dag van een tiendaagse vakantie. Ik schonk me een eerste glas in en zette me achter de computer om dit stukje te schrijven. En op dat eigenste moment ging de bel. Marleen en de Jongste Bediende voelden zich ook ontheemd. En even later Bert, de Keijzer van Monera, Het Kind en, en, en… Nou ja, werd het toch weer Thuiscafé. Ik noemde het voor het gemak maar Café van Juffrouw Ellen. Het stukje voor de site moest wachten tot vandaag.

© paul

 

 

Schoteltje van broccoli en kabeljauw…

Dat de Jongste Bediende een groot liefhebber is van schaal- en schelpdieren was je al bekend. Voor een maaltje zeefruit kun je hem zelfs bij nacht en ontij wekken. Wij mogen de Jongste Bediende dan ook graag aan onze dis noden wanneer er weer eens mosselen op het menu staan. 

Bij Marleen ligt dat anders. Zij is helemaal niet geporteerd van het schelpenspul, zij belieft het niet. Maar aangezien Marleen en de Jongste Bediende doorgaans tesamen het Ministerie bezoeken verzinnen we wel iets anders voor Marleen.

Onderstaand recept levert zo’n alternatief gerecht op. Het is geschreven voor één persoon, maar je kunt het naar believen uitbreiden voor meerdere mensen door de hoeveelheden te vergroten.

  • 1 stronk broccoli,
  • 1 mootje visfilet naar keuze (hier kabeljauw),
  • 1 eetlepel crème fraiche,
  • vers geraspte nootmuskaat,
  • chilivlokken,
  • boter,
  • peper en zout.

Snijd de broccoli. Kook de groente in gezouten water (de stronkjes moeten iets langer dan de roosjes) en pureer de gekookte groente samen met de crème fraiche tot een mooie smeuïge puree. Voeg wat vers geraspte nootmuskaat toe en eventueel peper en zout. Stort de groente in een vuurvaste schaal en druk de rauwe vis er middenin. Druppel wat gesmolten boter over de groente en leg wat klontjes boter op de vis. Besprenkel de schotel met wat chilivlokken. Schuif de schaal in een op 200 graden voorverwarmde oven en laat de vis in ruim 15 minuten garen.

Het gaat snel, en het kan nauwelijks simpeler. En of het smaakt, vraag dat maar aan Marleen…

 

 

Bloemkool mét een papje…

bloemkool met een papje

Vandaag was ik voor mijn werk in Den Bosch, ik nam deel aan de Bouwdag, zoals wij dat noemen. Alle Fontys Pabo’s in Brabant ( Eindhoven, Tilburg, Veghel, Den Bosch en iets buiten de Brabantse grenzen, ook Venlo) gaan voortaan samen in een groot geheel; De Hogeschool Kind en Educatie. Een prachtig project! En om tot een goed samenwerkend geheel te komen worden er Bouwdagen georganiseerd. Op die Bouwdagen leren we elkaar kennen en de methodes en de diverse curricula op elkaar af te stemmen. Ook het onderwijsondersteunend personeel, waartoe ik behoor, neemt deel aan die Bouwdagen. Tot nu toe werden de Bouwdagen vooral in mijn standplaats Eindhoven gehouden; dit keer waren we te gast in Den Bosch. Leuk, zo kom je nog eens ergens. Behalve dan dat ik ditmaal op het openbaar vervoer aangewezen was… Geen punt, 9292 biedt uitkomst voor al uw reisvragen… Ik plande dus keurig mijn reis… en dat liep helemaal in de soep! Bussen sloten niet aan, de chauffeur wist van niets, (op internet opgezocht? Ja dat klopt tocht nooit!!!) Kortom, ik kwam bijna een uur te laat aan op de plaats van bestemming. Heel vervelend, maar intussen was ik zo lang onderweg dat mijn reis bijna een heus uitstapje werd. Nooit geweten dat er zoveel wegen naar Den Bosch leiden. (Maaskantje bestaat echt! Ik kwam erlangs) Ik ga hier verder niet vertellen over onze Bouwdag; ik vond het heel gezellig en heb weer veel bijgeleerd en mijn reis naar Den Bosch was ook heel verrassend. Terug mocht ik met een collega tot Busstation Veghel meerijden dus dat scheelde alweer een hoop getrubbel, ware het niet dat de bus naar Gemert pas na 45 minuten zou vertrekken… Tijd om eens te shoppen in Veghel dus… Geluk bij een ongeluk bijna; ik vond een Turkse slager en kocht er de lamskarbonaadjes waar ik al weken zo’n zin in had!

Lamskarbonaadjes dus vandaag en bloemkool, mét een papje, want daar had Paul zin in. En over dat ‘papje’ gaat het vandaag dan maar eens. Een hele trouwe lezer, maar niet zo’n echte  ‘keukenprins’, vroeg me laatst eens om ook eens wat simpele recepten te beschrijven; “Bechamelsaus, leuk, maar daar staat dan verder weinig uitleg over op je weblog. Schrijf dat nou eens op; een papje over de bloemkool, zonder klonten”.

  • Oké, bij deze:
  • een eetlepel boter (BOTER!)
  • een eetlepel bloem
  • kookvocht van de bloemkool (voor een bloemkoolpapje, of anders bouillon)
  • wat melk
  •  naar wens bijkruiden met peper, zout of nootmuskaat

bloemkool met een papje

Zet een pan water op met zout. Laat het water aan de kook komen en pocheer daarin de bloemkool ongeveer 10 minuten. (de bloemkool in roosjes gesneden)
Smelt de boter in een pan met dikke bodem. Voeg de bloem toe en roer snel tot alle bloem opgenomen is. Houd het vuur heel laag en laat de bloem zo even garen. Voeg dan lepel voor lepel het kookvocht van de bloemkool toe en roer met een garde tot de vloeistof helemaal opgenomen is. Voeg vocht toe tot de saus de gewenste dikte heeft. Echt heel simpel! Je kunt voor een bloemkoolpapje ook nog wat melk toevoegen om de saus wat romiger te maken. Proef de saus en voeg naar behoeven zout en peper toe, en eventueel wat versgeraspte nootmuskaat. Ik deed er vandaag ook nog ongeveer 50 gram versgeraspte oude kaas bij. De kaas even laten smelten en goed doorroeren. De afgegoten bloemkoolroosjes in een ovenschaaltje en de saus erover gieten. Een beetje geraspte kaas voor de decoratie erop en tien minuten in de oven.
Kopje espresso toe.
© ellen.

 

Ei-Kaasbroodjes

eibroodje

Hoe zal ik deze snack noemen; ei-kaas en groenten. Gewoon zomaar een snack voor bij de borrel, of eet het met salade, neem mee naar je werk; bedenk het zelf maar. Héél lang geleden een recept van Cornette. Zij bracht me op het idee voor deze simpele Ei-kaasbroodjes.  Sindsdien maak ik ze vaak, maar schrijf er eigenlijk nooit meer over. Dit is zo’n recept dat een geheel eigen leven gaat leiden; soms voor veel personen, soms als klein borrelhapje, toch zeker de moeite waard om maar eens te maken

De basis is ei, kaas en room, met de vulling kun je eindeloos variëren.

  • Voor 6 vormpjes; (ik heb zo’n bakblik voor zes kleine ‘broodjes’.)
  • 6 eieren
  • 125 ml room
  • peper, zout, chilivlokken
  • 50 tot 75 gram geraspte kaas Parmezaanse, Oude Goudse, Peccorino…

Verder maak je dan massa met bijvoorbeeld ham, champignons, spek, doperwtjes, courgette, tomaten, , artisjokkenpartjes, eekhoorntjesbrood, salami, vis, garnalen noem maar op. Alle vulling moet je wel héél fijnsnijden.

Ik gebruikte vandaag 60 gram ham, een handjevol diepvriesdoperwtjes (even geblancheerd)  een halve kleine courgette, oregano en verse peterselie. Wat fijngesneden ui, en een handjevol kleine champignons.

Verwarm de oven voor op 180 graden.

Snijd de vulling heel fijn, meng met de kruiden en verdeel over de ingevette vormpjes. Strooi er wat de kaas over.
Klop de eieren met de room en wat peper en zout tot een luchtig mengsel. Giet dit over de vulling in de vormpjes. Strooi de rest van de kaas erover en zet de vormpjes in
de voorverwarmde oven.
Bak de kaas-ei-hapjes 25 minuten op 180 graden.

© ellen.

Diner Parmentier – woensdag 3 oktober 2012 – Amersfoort

aardappelen

Nou ja, blijkt Pamentier, of de aardappel, opeens ‘helemaal in’! Dank aan Barbara Hart, die deze reactie stuurde op het artikel over Hachis Parmentier:

 Leuk om hier even te melden:

De aardappel staat dit jaar centraal in de Week van de Smaak. In dat kader wordt een Diner Parmentier georganiseerd in Amersfoort op woensdag 3 oktober. De leerlingen van Leerhotel Het Klooster bedenken, bereiden en serveren een viergangen aardappeldiner, genoemd naar Antoine Parmentier. Ziehttp://www.dinerparmentier.nl voor meer informatie.

Leuk, mooie reactie, dank je wel Barbara!

© ellen.

 

De snijbonen van Marleens moeder.

Ik hoor een hoop gemonkel vanaf de Witte Brug. Marleen en de Jongste Bediende krijgen het voor de kiezen dit jaar. Een mislukte aardappeloogst en tegenvallende opbrengst van de ajuinen. De zonnebloemen worden ontpit door het gevogelte des velds en de perelaar draagt slechts drie vruchten. Kommer en kwel zou je denken.

In een belendend perceel, palend aan de hof van onze vrienden verloopt de oogst iets anders. Ook daar is niet alles naar wens, maar er komen toch met regelmaat schone zaken van het veld. En zo kan het gebeuren dat we zo nu en dan verrast worden met verse onbespoten groenten van allerhande soort.

Neem nu die snijboontjes. Niet te dik, niet te grof, en kakelvers. Zelf snijden is het credo. Met het molentje. De geur die dan in je neus kringelt is met niets te vergelijken. De sensatie is overweldigend, zoiets als door een vers gemaaid hooiveldje lopen. Je krijgt er geen genoeg van.

Snijden en meteen in de pan. Beetgaar koken, paar klonten boter erover en je heb Haute Cuisine. Ellen maakte er gehaktballen bij en aardappelpuree. Voor mij mocht het een vleesloze maaltijd zijn. Ik had genoeg aan die snijbonen…

 

Hachis Parmentier

hachis
Dit gerecht heeft zijn naam te danken aan Antoine-Augustin Parmentier. Dat kwam zo: Parmentier (Montdidier, 1737- Parijs, 1813) Was militair apotheker.Tijdens zijn krijgsgevangenschap in Pruisen kregen de Franse manschappen, in dienst van de keurvorst van Hannover, een tijd lang alleen aardappelen te eten. Tot zijn verbazing raakte niemand ondervoed of uitgeput.
In 1769 vroeg de academie van Besancon via een prijsvraag om een oplossing voor de heersende hongersnood. Parmentier herinnerde zich dat zijn manschappen tijdens de zevenjarige oorlog alleen aardappelen gegeten hadden en dat hen dat goed bekomen was. Parmentier verklaarde dat de aardappel een goed middel was tegen dysenterie. Hij won de prijsvraag en deed er vanaf dat moment alles aan om de bevolking aardappelen te laten eten. Parmentier bedacht wel twintig verschillende manieren om aardappelen te bereiden, waarvan Hachis Parmentier er één van is. Mooi verhaal; we hebben het dus waarschijnlijk aan Parmentier te danken dat de aardappelen tot een van onze voornaamste voedselbronnen behoort.

De hachis is heel simpel; aardappelen, gehakt vlees en uien. Het is echt een gerecht om voor een hongerig gezelschap te maken. Je kunt het van te voren klaarmaken en in de oven afbakken.

  • Voor veel mensen:
  • 3 kilo aardappelen
  • 6 grote uien in ringen gesneden
  • 1 kilo gehakt

Kook de aardappelen en maak er met de knijper of stamper een mooie luchtige puree van. Bak de uien in wat olijfolie lichtbruin. Bak het gehakt rul en bruin. Kruid met peper, zout, nootmuskaat. Neem een grote ovenschotel en leg daarin eerst een laag met de uien. Daarop het gehakt en dek het geheel af met de puree. Strooi wat kleine klontjes boter over de puree.

Verwarm de oven voor op 180 graden en bak de schotel ongeveer 30 minuten tot er een mooi bruin korstje op de puree komt.

Kopje espresso toe.

© ellen.

 

 

Waaiervormige aubergines…

Je hebt groenten en je hebt groentenvruchten. En ze zijn allemaal te koken. Maak je ze echter in de oven klaar, of bak je ze in een pannetje, dan zijn er wezenlijke verschillen. Bij groenten voeg je vocht toe omdat ze anders uitdrogen of verbranden. Bij groentenvruchten (aubergine, tomaat, cougette, paprika) is dat in veel gevallen niet nodig. Die bevatten voldoende vocht van zichzelf.

Het volgende recept maakt gebruik van het vocht van verschillende groentenvruchten. Door de bereiding voegen de aroma’s zich tot één mooi geheel.

  • 2 aubergines,
  • tomaten naar behoefte,
  • 2 flinke uien,
  • 3 teentjes knoflook,
  • 1 blikje artisjokkenhartjes,
  • olijven naar behoefte,
  • 2 blaadjes laurier,
  • 3 takjes tijn,
  • 1 takje rozemarijn,
  • olijfolie,
  • peper en zout.

Halveer de aubergines in de lengte en snijd vervolgens tot twee centimeter van de onderkant dunne reepjes zodat een waaier ontstaat. Snijd de tomaten in dunne plakjes die tussen de reepjes aubergine passen. Steek de plakjes tomaat in de waaier.

Snijd de uien in ringen en hak de knoflook grof. Bedek de bodem van een ovenschaal met een filmlaagje olijfolie. Strooi hierop de helft van de uien en knoflook. Schik op de uien de auberginewaaiers, maar zodanig dat ze zo strak mogelijk tegen elkaar liggen. Vul de open ruimtes op met de stukjes artsjok en de olijven. Hak de blaadjes van de tijm en de rozemarijn fijn en strooi over het gerecht. Dek de aubergines af met de rest van de ui en knoflook. Besprenkel het gerecht gul met olijfolie. Een flinke zwieper met de peper- en zoutmolen en je gerecht is ovenklaar.

Verwarm de oven op 230 graden. Dek de ovenschaal af met aluminiumfolie en plaats die in de oven. Na 10 minuten stel je de temperatuur in op 180 graden. Laat het gerecht nu nog één uur in de oven garen. Kontroleer aan het eind van de gaartijd of de aubergines klaar zijn door met een scherp mes in het dikke gedeelte van de waaiers te prikken. Zakt het mes er gemakkelijk in dan is je schotel klaar. Zoniet, verleng dan de oventijd met een paar minuten.

  • Enige opmerkingen:
  • In principe gebruik je per tafelgast één auberginewaaier. Maak je er meer dan is dat geen enkel probleem. Koud smaken de aubergines zeker zo goed. Je kunt ze dus ook best in voren maken.
  • De waaiers dienen stevig tegen elkaar te liggen. De snijvlakken worden zo slechts indirect aan de ovenhitte bloot gesteld. Je hebt dan het voordeel dat de vruchten weinig vocht verliezen en ook zullen de verschillende smaken en aroma’s zich vermengen tot iets geheel nieuws.
  • In de receptuur zie je wat ik gebruikte als smaakmakers en toevoeging, maar het kan in feite alle kanten op. Gebruik als opvullers knolvenkel, selderiestengels, champignons of wat je verder bedenkt. Ook met de kruiderij valt volop te variëren.
  • Je kunt het gerecht ook maken met courgettes. Je gaat op dezelfde manier te werk. Na de tien minuten op 230 graden breng je de gaartijd op 180 graden terug tot een half uur. Je kunt voor alle zekerheid een scheut witte wijn toevoegen.
  • Afdekken met aluminiumfolie dient ertoe om het vormen van een harde korst op de aubergines en het verbranden van de uien tegen te gaan.
  • Het recept komt uit Groenten uit de antieke, maar hoogst aktuele serie Praktisch Koken van Time/Life.

 

Wie doet nou toch zoiets?..

Ergens in de misdaadroman Diamant van de Vlaamse Meester Jef Geeraerts komt een scène voor waarin een man en een vrouw dineren in een extreem chique hotemetoterestaurant in de Brugse binnenstad. Het gesprek tussen de twee loopt niet. Wat een romantisch treffen had moeten worden mondt al snel uit in een knallende ruzie. Nog tijdens het voorgerecht steekt de vrouw een sigaret op. Ze kijkt woest naar haar overbuurman, drukt de sigaret vervolgens uit in de garnalencocktail, staat op en loopt weg.

Tot op de dag van vandaag herinner ik me dit als één van de smerigste scènes uit de Nederlandstalige lireratuur. Wie doet nou zoiets?…

Het schoot me allemaal weer te binnen toen ik de foto zag die Ellen maakte op de late avond tijdens het feest van Vriend Jan. Wie doet nou zoiets?…

Er moet nog een hoop beschreven worden lezer, een hele hoop. Het feest van Jan, de waaiervormige aubergines, de bieren uit Hulst, de rog in tomatensaus, de saté van Froukjes vader, de toetjes van Monera. Enfin, het komt allemaal wel. Maar nu even niet.

Huiver inussen maar even bij die malle sigaret in satésaus. Wie doet nou toch zoiets???