02-06-2014. De etappe ging van Azofra naar Grañón, 21 kilometer.

Vriend Hijn vertelde me vandeweek het verhaal over de kip en de haan in de kathedraal van Santo Domingo de la Calzada. Hijn en zijn Ans bereisden deze streken vaker en ze deden ook de Pelgrimage naar Santiago de Compostella. Per Solex… Ik vond het een  aardig verhaal, over die kippen, en ik plande het in voor begin volgende week. Ik had echter niet opgelet, de wandelaars trokken deze dag al door de Kathedraalstad.  De legende is voor mij nu te lang om te vermelden schrijft Ans. Geeft niks Ans, ik heb die tijd wel…

Het verhaal heeft plaats gevonden in de 14e eeuw, op het hoogtepunt van pelgrimages op Santiago de Compostella. Elk jaar maakten duizenden gelovigen de reis vanuit alle hoeken van Europa en Klein-Azië. Ook een echtpaar uit het stadje Staffelstein in het Duitse Frankenland liet eerder dat jaar huis en haard achter om op te trekken naar Santiago. Of het uit boetedoening was of dat het was omwille van het verkrijgen van aflaten vermeldt de legende niet, maar de man en de vrouw stonden te boek als vrome gelovigen, ze maakten de reis te voet. En ze werden begeleid door hun 18 jarige zoon.

Aangekomen in Santo Domingo de la Calzada betrokken zij een kamer in een van de vele pelgrimshuizen. De zoon wilde vervolgens nog even de stad verkennen. Daar de pelgrimage zo veel lieden trok was er in Santo Domingo volop vertier, de pelgrims dienden vermaakt te worden en er viel een cent te verdienen. De zoon bezocht enige drinkhuizen en schoof aan voor een stevig maal.

De volgende dag meldde een deerne zich bij de ouders van de jongeman, een knappe meid was het. Het kind beschuldigde de jongeman rechtstreeks van aanranding en eiste genoegdoening van de ouders. Zij dienden met een fors bedrag aan dukaten over de brug te komen.

De jongeman evenwel ontkende het gebeuren en ook de ouders konden er zich geen voorstelling van maken. Ze weigerden dan ook in te gaan op de eisen van het meisje. Het meisje op haar beurt stapte naar de Rechter. Het gaf een hoop reuring in Santo Domingo, en al spoedig was iedereen ermee gemoeid. Ten leste werd de jongeman gearresteerd, men geloofde in de versie van het meisje.

Er kwam een proces en de jongeman werd veroordeeld tot de galg, de straf werd kort daarop voltrokken. Diepbedroefd verlieten de ouders Santo Domingo de la Calzada en vervolgden hun weg naar Santiago. Het was hen verboden om hun zoon te begraven, hij moest op het galgenveld blijven hangen ter lering ende vermaak van losbandig jongvolk.

Het echtpaar volbracht de bedevaart en keerde dan terug naar huis. Ze konden niet anders dan weer door Santo Domingo de la Calzada trekken, andere wegen waren er niet. Daar aangekomen hing het lichaam van de zoon nog te bungelen op het galgenveld. Maar welk een ontzetting, de jongeman bleek nog in leven. De ouders spoedden zich naar de Rechter. Die ontstak in toorn daar hij werd gestoord bij de meest geliefde bezigheid van de dag, het verorberen van zijn avondmaal.

Uw zoon is net zo levend als de gebraden haan op mijn bord barste hij het echtpaar toe. En toen gebeurde er het wonder. De gebraden haan sprong op en begon als een kip zonder kop door de eetkamer te rennen.

Enfin, de rechter haalde bakzeil, de jongeman werd van de galg gehaald en de ouders waren dolgelukkig. Ze schonken de kathedraal een rijk versierd kippenhok dat vanaf die dag tot in het heden wordt bewoond door een kip en een haan. Het schijnt geluk te brengen wanneer men de kathedraal betreedt en de haan begint te kraaien. Of dat laatste de wandelaars is overkomen vermeldde Ans niet in haar berichtje…

Van diverse kanten was er al gemeld dat het in Grañón goed overnachten was, het oorspronkelijke verdere doel lieten de reizigers dan maar schieten en zo werd het dus een relatief korte etappe op deze dag.

De route ging over onverharde wegen, door dalen en langs steile hellingen. Men klom naar een hoogvlakte en werd beloond met een onwerelds uitzicht. Het weer was naar behoren, niet te warm, niet te koud, droog en iets bewolkt. In de middag scheen de zon volop.

Halverwege de route besloten de wandelaars geheel andere pijlen te gaan volgen, pijlen die leidden naar een uitspanning. Na drie kilometer bereikten ze die ook, maar de bar bleek gesloten. Dan maar drie kilometer terug. Och ja, schrijft Ans, we hadden vandaag toch een korte route!

De laatste paar kilometer naar Grañón liepen de wandelaars parallel aan een autoweg; het was niet prettig, maar zulke dingen gebeuren… Grañón daarentegen bleek een oud en prettig plaatsje.

Het gastenverblijf was ondergebracht in de kerk. De kerktoren bood de wandelaars toegang tot de slaapvertrekken, grote zalen met matrassen op de grond. Er verbleven pelgrims, maar ook was er een wat meer blijmoedig-sektarisch volkje (foei Verhees…). Het bleek een internationaal gezelschap: Noord-Amerikanen, Zuid-Afrikanen, Belgen, Colombianen, Fransen en Nederlanders. Ans en Jan waren evengoed de pelgrims met verreweg de meeste kilometers in de benen. Dat werkte bewondering en het gaf hen recht op respect; ze werden een beetje vertroeteld door het gezelschap.

De wandelaars werden uitgenodigd om een katholieke dienst bij te wonen, Ans en Jan besloten daaraan deel te nemen. Op enig moment riep men de wandelaars tijdens de dienst naar voren om het eerbetoon in ontvangst te nemen dat de voetganger-pelgrims uit verre streken toekwam. Na de viering werden er nog wensen geuit, bezweringen gedaan en er werd gebeden voor de goede afloop van de pelgrimage. (Zjezus, ik lijk wel de chroniqueur van het Vaticaan… Let op Ans, Jan, jullie welhaast onstoffelijke toestand sleept je mee, voor je het weet zit je te mediteren in Taizé.)

Enfin,.. zo heel erg over het paard getild werden ze nu ook weer niet, er werd van Ans en Jan verwacht dat ze gewoon, zoals iedereen, meehielpen met het bereiden van de maaltijd. Er werd gezamenlijk met de hele meute gegeten.

Van geheel andere aard: de kerk had een gedachtenisruimte. Daar, op die plaats, stonden Ans en Jan stil bij het overlijden van Ans Ruis. Ze hadden daartoe een échte kaars geleend bij de beheerder van de kerk. Eenmaal thuis zou een en ander beslist nog een vervolg krijgen, maar Ans en Jan wensen via deze weg de nabestaanden alle sterkte van de wereld toe. Er wordt aan jullie gedacht…

© paul

Klik bij Catagories (in de rechter kolom), of onder dit artikel op reis naar Santiago voor alle artikelen. En voor het overzichtskaartje van Sas: klik op de link hieronder.<iframe src=”https://mapsengine.google.com/map/embed?mid=zdjs6EO5tq8A.klZPafK3sUQo” width=”640″ height=”480″></iframe>

01-06-2014. De etappe liep van Navarette naar Azofra, 24 kilometer.

Regelmatig was er sprake van een Geheime Brief die de wandelaars bij zich droegen. Zo nu en dan werd er tussen neus en lippen een opmerking over gemaakt in de berichtgeving die ik ontving, heel en-passant. De ene keer deed men het voorkomen alsof het iets onbelangrijks was, een andere keer suggereerde men dat ik wel wist waar het over ging. Een enkele keer echter werd er zoveel nadruk gelegd op de zaak dat ik wel moest denken dat het een document van levensbelang betrof. Als het Ans en Jans bedoeling was om spanning op te bouwen, dan deden ze dat verdomd knap.

(Jullie hebben nog een goede 600 kilometer te gaan, je hebt al keuvelend alle tijd van de wereld om een goed scenario te schrijven. Het schijnt dat de filmwereld zit te springen om spannende verhalen. Je verdient de kosten van de reis terug en houdt er nog een ruime gage aan over om het Thuisfront te voorzien van uitgelezen spijzen en dranken, alsmede een keur aan souvenirs. Leuke thuiskomer toch?)

Ik kon er niet zo heel veel mee, met die halve en vage toespelingen, ik besloot dan ook de lezer onkundig te laten. Maar deze dag was het dan toch zover, de brief werd geopend, ik moest erover schrijven.

De brief was al maanden geleden op een of andere wijze in de rugzak van Jan geraakt. Hij was afkomstig van de Geertsen uit de Wilhelminastraat, Francien, Sophie, Piet, Jos…

Elke dag, hoe goed ook verlopen, doet er zich wel een moment voor dat het moeilijk wordt op het pelgrimspad. En ik doel dan niet op iets van fysieke aard, want dat is slechts vervelend. Nee, er gebeurt iets tussen de oren waardoor het gemoed dient te worden gerust gesteld, getroost, geknuffeld misschien…

Zo gebeurde het ook deze ochtend. Aan de rand van een wijnakker stopten de reizigers. De brief werd tevoorschijn gehaald, plechtig verbrak men de zegels en liet de inhoud tot zich doordringen. En we konden weer verder schrijft Ans…

Dit was het dus?! Geen wereldbedreigende intriges, geen getormenteerde familieverwikkelingen, geen smeuïge bekentenissen of foute plaatjes?

Wat een zwak filmscript! 

Nou ja, verder ging het wel goed met de wandelaars. Ze hadden die nacht prima geslapen, al lagen ze op een zaal met een stel andere pelgrims, waaronder een aantal fietsers. We zien ze niet vaak schrijft Ans. Het moeten er een heleboel zijn, maar ze nemen andere routes, de wandelpaden zijn doorgaans niet geschikt voor de fiets…

Afzonderlijk van elkaar werden Ans en Jan gelijktijdig wakker, de innerlijke wekkers waren de laatste weken steeds meer op elkaar afgestemd geraakt. De reizigers stonden dan maar op, het was 06.30 uur.

Men dronk een kop koffie en weg waren de wandelaars. Ontbijt en fourage voor de dag werden later ingeslagen. De route ging vooral over paden en paadjes, vaak ontbrak het aan bestrating. Het was geen zware tocht, de hoogteverschillen bleken gering.

Op het hoogste punt van de etappe stond ooit een klooster, Alto de San Anton genaamd. Het klooster was in vroegere tijden een toevluchtsoord voor de pelgrims naar Santiago de Compostella. Het wemelde in deze eenzame oorden van de struikrovers en na het vallen van de avond was het buitenshuis niet pluis. Er restten nu nog slechts wat stenen als verwijzing naar het monnikenhuis. Het klooster wass verdwenen, zo ook de struikrovers…

Een mooi pad voerde de wandelaars door de Riojavelden. Het ziet er heel anders uit dan we gewend zijn schrijft Ans, de wijnstokken staan gewoon los, zonder bedrading of andere ondersteuning. Het was de traditionele manier van druiven kweken in die contreien, de inheemse druivensoorten leenden zich voor deze techniek. De Rioja-streek leverdre goede tafelwijnen af, maar ook uitstekende bewaarwijnen. Om de concurrentie aan te gaan met de Bordeauxwijnen werd er tegenwoordig in Rioja Cabernet-Sauvignon bij de traditionele druiven gevoegd. De stokken van die druif dienden wél ondersteund te worden (kijk er maar naar uit…).

Ook trokken de wandelaars deze dag over de Poyo de Roldan. Aan de voet van deze heuvel stond het kasteel van de reus Ferragut. Die tiran schandaliseerde de omgeving en had de gewoonte overwonnen vijanden op te sluiten in zijn burgt. De held Roldan (Roeland, vazal van Karel de Grote) wierp vanaf de heuvel een rotsblok naar beneden en verpletterde daarmee de toegangspoort van het kasteel. Hij overwon de reus en talloze gevangen wisten ten gevolge van deze actie aan de dood te ontsnappen. Het zou gebeurd zijn rond het jaar 800, maar de legende leefde voort tot in onze eeuw.

Aangezien Ans en Jan de gewoonte hebben er de pas in te houden, steken ze door de dag genomen nogal wat pelgrims voorbij. Toen ze dan weer een jongeman passeerden sprak deze hen aan: Olla, waren jullie gisteren een boekje verloren? Ik vond het in de kerk, ik heb het afgeleverd in de herberg… Van dat soort ontmoetingen lezer, van dat soort ontmoetingen…

Om 14.00 uur trokken de wandelaars Azofra binnen. Ze boekten bij de Gemeente-herberg, een prettig gebouw dat 60 pelgrims kon herbergen. Bij uitzondering nu eens geen stapelbedden, maar kamertjes. Elke ruimte met twee bedden. De maaltijd werd door de reizigers zelf verzorgd en klokslag 22.00 uur ging de lamp uit. De wandelaars hadden nog 580 kilometer voor de boeg.

© paul

Klik bij Catagories (in de rechter kolom), of onder dit artikel op reis naar Santiago voor alle artikelen. En voor het overzichtskaartje van Sas: klik op de link hieronder.<iframe src=”https://mapsengine.google.com/map/embed?mid=zdjs6EO5tq8A.klZPafK3sUQo” width=”640″ height=”480″></iframe>

31-05-2013. De etappe ging van Torres del Rio naar Navarette, 33 kilometer.

Zoals je mogelijk merkte waren wij van het Ministerie enige dagen niet op onze vaste stek. De plaats waar wij verbleven bood slechts zeer beperkt internetverbinding en soms in het geheel niet. Zelfs het versleutelen van geschreven teksten lukte maar matig, hele lappen ben ik kwijtgeraakt. Links aan de artikelen hangen kostte de grootste moeit, sommige blijken achteraf gewoonweg niet te werken ( en het ontbreekt me aan tijd om alles te herstellen…). Twee dagen verscheen er door omstandigheden geen vers artikel. Niet dat iemand zich daar druk om maakte, behalve ikzelf dan toch!

Weer thuis ging het gedoe gewoon door. De router bleek stuk en het modem deed raar. De dagelijkse informatiestroom vanuit Spanje verliep getrapt en vaak helemaal niet. Foto’s dienden via allerhande apparaten en systemen te worden opgeladen. En ik kon schrijven wat ik wilde, de tekst kwam nooit aan op onze web site.

Intussen zijn er nieuwe spullen besteld bij Internetproviders en andere bevoegde instanties. (Kunnen we ook een afspraak maken met een monteur? Nee, dat kon niet want het gevaar dat de monteur eerder op onze stoep stond dan onze nieuwe apparatuur was niet denkbeeldig…)

Ellen er heeft op een provisorische, maar geniale manier voor gezorgd dat ik toch verder kan. Het hele huis door liggen er nu kabels. Voorzichtig lopen anders breek je je nek is het credo, maar het internet werkt!

Hond Jaros staat aan mijn broekspijp te sjorren, hij eist zijn avondwandeling op. Scheer je weg hond, in je mand, ik moet een stukje schrijven! Enfin, mijn kop is nog lang niet leeg, maar ik ga een poging doen. (Hoe eenvoudig is het leven van een pelgrim, en hoe gecompliceerd dat van een thuisblijver…)

Ik werk nu noodgedwongen vanaf de keukentafel. Voor me staat een boeket met bloemen te juichen, het is afkomstig uit de tuin van Marleen en de Jongste Bediende. En kijk ik naar buiten dan zie ik Ellen halsbrekende toeren uithalen bij het snoeien van onze druivenstokken.

Het bruggetje is niet denderend, ik weet het, maar het doet niets af aan het feit dat Ans en Jan vandaag ook sjouwden tussen druivenstokken. Ze hebben Baskenland definitief achter zich gelaten en lopen nu in Rioja. Rijke wijngaarden, bogaarden met amandel- en olijfbomen, graanakkers.

Het was de vaste lezer natuurlijk ook allang opgevallen, die staf van Zjoske werd nog zelden verloren sinds Ans zich er vaker over ontfermde…

Het brood werd gegeten in de stad Logroño. De belangrijkste kerk is er gewijd aan de Heilige Jacobus, Santiago, en men beeldde hem pontificaal uit als Matamores, Morendoder, te paard nog wel. (Intussen begreep ik dat middeleeuwse Spanjolen het woord Moor breed interpreteerden. Basken noemden ze ijskoud ook Moren…) De wandelaars namen uitgebreid de tijd om een en ander te bekijken.

(Intermezzo: het bij ons vaak gehoorde Stikt de Moort zou een verbastering zijn van Steek de Moor. Zo zie je maar weer…)

Oorspronkelijk hadden Ans en Jan een andere halteplaats in gedachte, maar het lopen ging goed, dus stapte men nog ene wijle door. En er was ook reden om door te lopen naar Navarrete, want een aangetrouwd familielid van Jan (zijn naam was Anton) had in een ver verleden vrijwilligerswerk gedaan in de pelgrimsherberg en daar wilden de wandelaars wel naartoe.

Ans en Jan boekten meteen maar slaapplaats in de herberg. Het leven bleek echter iets gecompliceerder in elkaar te steken; het familielid deed zijn goede daden bij de gelijknamige gemeentelijke herberg, maar die lag heel ergens anders. Enfin, de slaapplaats was al besproken en goed bevonden, maar uit piëteit bezochten de pelgrims dan toch nog even dat gemeentelijk onderkomen.

De wandeling door het plaatsje leverde een onverwacht concert op met Spaanse straatmuziek. Verder werd de kerk bezocht en moesten er pleisters ingeslagen (?!). De kerk overigens was in hoge barok uitgevoerd. Wat een praal schrijft Ans. Er werd juist op dat moment een boreling gedoopt, dat maakte het beeld van het Rijke Roosche Leven compleet.

De avondmaaltijd werd genuttigd in een herberg, genaamd Deportivo. En als je de wandelaars mocht geloven, serveerde men daar een uitstekende pelgrimsmaal. De avond verliep snel, de avond verliep aangenaam. Het was alweer tijd om terug te gaan naar de herberg.

De eigenaar van de herberg evenwel zat verlegen om een praatje en de wandelaars vonden het prima. Bedtijd was niet strikt gereglementeerd, dus werd er nog wat geleuterd. Op enig moment kwam Ans tot de ontdekking dat ze haar wandelgids ergens had achtergelaten, ze was er eigenlijk van overtuigd dat ze het boekwerk had vergeten in de wachtruimte van de apotheek. Dat was geen punt, meende de herbergier. Hij kende daar wel iemand, hij zou morgenochtend bellen. De gids zou dan worden nagezonden en alles kwam goed…

Tegen beter weten in gingen Ans en Jan toch nog even langs bij het restaurant waar ze hun avondmaaltijd nuttigden. De plaats waar ze gezeten hadden werd nu bezet door een Spaanse meneer. Hij zag de vertwijfelde blikken van de rondspiedende pelgrims en vroeg of ze misschien wat zochten.

Ach, een verloren reisgids? Ja,  hij had er een, thuis… De meneer bleek een vrijwilliger van die andere herberg. Eén van de bij hem logerende pelgrims had het ding gevonden in de kerk. De meneer was het geen moeite om even naar huis te lopen en het kleinnood op te halen.

Wij konden weer rustig gaan slapen schrijft Ans.

© paul

Klik bij Catagories (in de rechter kolom), of onder dit artikel op reis naar Santiago voor alle artikelen. En voor het overzichtskaartje van Sas: klik op de link hieronder.<iframe src=”https://mapsengine.google.com/map/embed?mid=zdjs6EO5tq8A.klZPafK3sUQo” width=”640″ height=”480″></iframe>

29-05-2014. De etappe ging van Obanos naar Estella, 24 kilometer.

Die ochtend ontmoetten de reizigers de Spaanse evenknie van Ulrich Mühe aan het ontbijt. Van de verbolgenheid van de vorige avond was niets meer te merken. De man bleek een vriendelijk karakter te bezitten en deed zijn naam als gastheer eer aan.

De weersomstandigheden beloofden een prima dag om te wandelen. Het was droog en regelmatig brak er een milde zon door het wolkendek, het was goed lopen. De nattigheid en de modder van de voorgaande dag droogden snel op, de bospaden en onverharde wegen werden er een stuk gemakkelijker begaanbaar door.

Het landschap toonde meer en meer een Spaans karakter; de omgeving oogde fris, de huizen kregen kleur. Grote huizen, balkonnetjes met bloemen. In de dorpjes leek meer leven, het land glooide vriendelijk en de aard van de heuvels werd opener, vijftig tinten groen. Kerken en andere gebouwen werden groter, robuuster en indrukwekkender.

De reizigers trokken naar Puenta la Reina, maar eigenlijk zou je Gares moeten zeggen. Dat was de naam die de Basken oorspronkelijk aan de plek gaven in de tijd dat Navarra nog Baskisch was. De Spaanse naam van het dorp verwees naar de middeleeuwse brug die Donna Mayor, echtgenote van Koning Sancho III van Navarra, had laten bouwen ten behoeve van de pelgrims naar Santiago. De rivier de Arga was namelijk hele delen van het jaar niet doorwaadbaar en sloot dan de belangrijke verbindingsweg tussen Pamplona en Estella af. De brug werd gebouwd in de 12e eeuw. Het dorp dankte zijn welstand aan de brug. Duizenden pelgrims lieten er hun geld achter in ruil voor brood, wijn en onderdak.

Later die dag staken Ans en Jan de Rio Salado over. Ook de brug daar diende de pelgrimsroute. En al was de rivier op die plek doorwaadbaar, je kon maar beter uit het water blijven. Een middeleeuwse legende vertelde dat het water van de rivier er giftig was…

Om 16.00 uur liepen Ans en Jan Estella binnen (Lizarra in het Baskisch…). Het was de bedoeling om enkele noodzakelijke dingen te regelen (stempel, maaltijd), en dan nog 10 kilometer verder te trekken. De lange duur van het oponthoud in Estella noopte de reizigers echter om de plannen aan te passen.

Er werd een goede slaapplaats gezocht én gevonden en er werden boodschappen gedaan. Daarna was er tijd om Estella te verkennen. Een mooie oude stad oordeelden de wandelaars.

De maaltijd bereidden de wandelaars zelf in de pelgrimsherberg: groene soep met knoflook en ui. En daarna pepertjes in het zuur met kaas en brood.

In de herberg verbleef ook een groep jongelui. Ze werden begeleid door een geestelijke in een zwarte soutane (één rij varkensknoopjes…). Hij was nauwelijks ouder dan het jongvolk.

© paul

Klik bij Catagories (in de rechter kolom), of onder dit artikel op reis naar Santiago voor alle artikelen. En voor het overzichtskaartje van Sas: klik op de link hieronder.<iframe src=”https://mapsengine.google.com/map/embed?mid=zdjs6EO5tq8A.klZPafK3sUQo” width=”640″ height=”480″></iframe>