Enige dagen geleden maakten wij, Ellen en ik, onze eigen pelgrimstocht. We trokken door de Gaume naar de Abdij van Orval, aan de Franse grens. We doen dat vaak, het gebied trekt ons aan, zo ook de Abdij, de Brouwerijen. We stappen dan altijd even af in het Franse dorpje Avioth, net aan de overkant van de grens. Vijf huizen en een varkenskot omvat het gehucht, plus een pelgrimshuis, een restaurant, een boekenantiquariaat en een Gemeentehuis, annex crèche, annex lagere schooltje met twee klaslokalen. Maar ook staat er een prachtige gotische basiliek, een Pelgrimskerk, toegewijd aan de Moeder Maagd.

De verhoudingen zijn volkomen zoek. Kom je het dorp tegemoet vanuit de Belgische kant dan zie je op enig moment die kolossale kerk oprijzen, in het midden van het groen. Verder niets. Het bouwvolume zou niet misstaan in een grote stad, nu vallen de paar huisjes om de kerk in het niet.

De basiliek heeft alle kenmerken van de Rijke Franse Gotiek al hebben barbaren er in later tijden misplaatste renaissansitische elementen aan toegevoegd. Ook de barok liet er z’n sporen na, zelfs uit de moderne tijd vind je monstruositeiten terug…

De basiliek is echter ouder dan de late middeleeuwen. De kerk heeft een romaanse oorsprong. Daar is weinig van terug te zien, behalve dan dat de beelden die het schip versieren nog uit die tijd stammen. Tamelijk primitieve beeldhouwwerken, in later dagen lomp gepolychromeerd, maar dat verhoogt in dit geval de feestvreugde.

De doedelzak spelende engel is tegelijkertijd sokkel. Hij draagt het beeld van Sint Isidoor, het is hem tamelijk een last, hij begint ervan te pierogen. Al een goede duizend jaar zit hij daar tegen die pilaar aan te doedelen. (Wat vervelend van die spijker in z’n buik…) Ach Jan, niks nieuws onder de zon…

Intussen lezer, intussen heb ik weer berichten vanaf de Camino de Santiago, het Pelgrimspad. Het werd tijd, want ik begon hopeloos achter te lopen met mijn schrijverij. Morgen krijg je twee artikelen voorgeschoteld. De dag daarop mogelijk ook. Vandaag komt het er écht niet meer van.

© paul

Klik bij Catagories (in de rechter kolom), of onder dit artikel op reis naar Santiago voor alle artikelen. En voor het overzichtskaartje van Sas: klik op de link hieronder.<iframe src=”https://mapsengine.google.com/map/embed?mid=zdjs6EO5tq8A.klZPafK3sUQo” width=”640″ height=”480″></iframe>

01-05-2014. De etappe liep van Crozant naar La Souterraine, 25 kilometer.

De van oorsprong Franse traditie om mensen die je aardig vindt een toefje Lelietjes van Dalen te schenken op 1 mei zie je ook terug in België en Luxemburg. Het ritueel stamt uit de renaissance, de Fransen hangen er het jaartal 1560 aan. Toen we vandeweek door de Gaume trokken, dat Waalse stiefkind aan de Franse grens, zagen we op verschillende plekken in het bos wandelaars de bloempjes plukken. Overal in Frankrijk, België en Luxemburg verschijnen daags vóór 1 mei stalletjes langs de weg waar de bloemetjes per bosje worden verkocht.

Wat Ans en Jan meekregen van deze traditie weten we niet, ze repten er met geen woord over in hun berichten. Maar evengoed biedt het Ministerie hen dit bosje Lelietjes-van-Dalen aan, uit de grond van het hart…

De wandeldag begon met een afscheid. Vriend Jan en Dochter Loes trokken verder Frankrijk in, ze hadden nog een stukje vakantie te gaan. Als we geweten hadden dat we na het afscheid uit zo’n diep dal moesten klimmen, hadden we het mogelijk toch anders ingericht schrijft Ans. De eerste 3 uren moest er namelijk geklommen worden. Jan z’n adagio indachtig: As we klimme zitte we op de goeie weg bleek evenwel te kloppen… Geen wijngaarden meer aan het pad, geen koolzaadvelden. Hordes Limousins langs de weg, eigenwijs rundervolk, dat was het. En zo nieuwsgierig als Aagje. En die meiden begonnen dan allemaal te zingen, wanneer de pelgrims langs trokken. De enkele Heer heette Os, hij liet het grotendeels gelaten aan zich voorbij gaan.

Je mocht hopen dat Ans en Jan langs pas gemaaide veldjes trokken. De geur die daaruit optrok was onvergetelijk. Zo gecompliceerd, zo kruidig. Op de juiste momenten was de hele Limousinstreek ervan doortrokken. Je begreep meteen waarom hier het lekkerste rundvlees vandaan kwam…

Het Creusedal bleef de adem benemen, zo schitterend, al die vergezichten, al die tinten groen. Om 15.00 uur kwamen de wandelaars aan in La Souterraine. Ze zouden er overnachten bij een Engelse familie, in een kast van een huis. Wel nog moest er een stempel geslagen worden. Daartoe bezochten de pelgrims de kerk, waar ene Max hen ten dienste was. En vierde heel Europa deze dag de Dag van de Arbeid (behalve Nederland dan toch…), Ans en Jan vierden het feit dat Jan deze dag officieel toetrad tot het Corps van Pensionado’s. Ze dronken er samen een kelk Sint-Idesbald op!

De avondmaaltijd werd gebruikt bij de Engelse familie, maar niet voordat de wandelaars werden vergast op een klein huiskamerconcert. De dochter des huizes speelde voor hen een stuk uit das Wohltemperietes Klavier van Johann Sebastian Bach.

© paul

Klik bij Catagories (in de rechter kolom), of onder dit artikel op reis naar Santiago voor alle artikelen. En voor het overzichtskaartje van Sas: klik op de link hieronder.<iframe src=”https://mapsengine.google.com/map/embed?mid=zdjs6EO5tq8A.klZPafK3sUQo” width=”640″ height=”480″></iframe>

30-04-2014. De etappe liep van Gargilesse naar Crozant, 19 kilometer.

Aangezien Vriend Jan en Dochter Loes een chalet hadden geregeld voor de wandelaars, waarin plaats was voor maar liefst zeven personen, lag het voor de hand om de kampeerbus de kampeerbus te laten en de nacht gezamenlijk door te brengen onder één dak. Wél zo gezellig, wél zo comfortabel.

Loes zou deze dag met de pelgrims meewandelen. Fysiek gaf dat geen enkel probleem, Loes was immers sportvrouw. Materiaal technisch was het een ander verhaal. De gympen waar ze op liep waren niet bestand tegen de modder en nattigheid. Ook de boterhamzakjes die ter bescherming over de schoenen werden gedragen bleken niet opgewassen tegen al die kledder.

Om 07.30 uur begon het gezelschap aan de tocht. In de route van deze dag waren vooral onverharde paden opgenomen. Het regende niet, maar de nattigheid van de voorgaande dagen had z’n sporen nagelaten, en wel in meest letterlijke zin.

Loes had snel door hoe de bewegwijzering in elkaar stak. En met haar iets beter gezichtsvermogen zag ze de bordjes eerder dan de pelgrims. Ze oogstte dan ook complimenten en bijval. Tot… Loes een bordje miste en ze het gezelschap ins-Blaue-hinein stuurde. De wandelaars hadden gelukkig intussen voldoende ervaring opgedaan om snel aan te voelen dat er iets niet klopte. De schade bleef beperkt…

Al met al was het een mooie en afwisselende tocht, niet al te zwaar. En aangekomen bij het eindpunt Crozant, een oud dorp met de imposante ruïne van een middeleeuwse burgt, was het snel zaken doen. De stempel werd er geslagen en de wandelaars kregen de sleutel van de gite overhandigd.

Die gite, die pelgrimshut, stond op de plaatselijke camping. Ook Vriend Jan had zich daar inmiddels geïnstalleerd. Geheel in de traditie van het Café van Meester Jan ontving hij de wandelaars met een lichte maaltijd: frikandel speciaal uit eigen keuken. Ook het goede gebruik Woensdag Nasi-dag werd in ere gehouden, Vriend Jan had de Indische hap al klaar.

De avond werd gezamenlijk doorgebracht onder de luifel van de bus. Maar niet te lang, de volgende dag moest er weer gelopen worden. De wandelaars gingen slapen in de gite, Vriend Jan en Dochter Loes hielden het bij de bus…

© paul

Klik bij Catagories (in de rechter kolom), of onder dit artikel op reis naar Santiago voor alle artikelen. En voor het overzichtskaartje van Sas: klik op de link hieronder.<iframe src=”https://mapsengine.google.com/map/embed?mid=zdjs6EO5tq8A.klZPafK3sUQo” width=”640″ height=”480″></iframe>

Ik begin zo zoetjes aan fors achter te lopen met mijn schrijverij. Neem het me niet kwalijk lezer, we hebben gewoonweg geen post binnengekregen van de pelgrims. Een enkele foto, en dat was het dan.

Omwille van de routine, omwille van de lezersvraag en omwille van mijn gemoedsrust las ik dan maar een intermezzo in. Maar ik waarschuw je, iets actueels heb ik niet te melden.

De fotograaf en theatermaker Hans Aarsman analyseert elke week een persfoto in de Volkskrant. Het gaat als volgt: Aarsman gaat onbevangen voor de foto zitten en begint op te sommen wat hij ziet. Met die gegevens legt hij verbanden en dwarsverbanden. En zo ontstaat er een verhaal.

Het is een aardig spelletje en ik heb er de gewoonte van gemaakt om in de verloren uurtjes iets dergelijks te proberen, met willekeurig een foto uit een krant of tijdschrift. Probeer het zelf maar eens, je zult zien hoe lollig het is om te doen.

Neem die foto hierboven: beeldvullend is de gestalte van Jan. Hij lacht naar de camera en steek een steeltje frites omhoog. Mensen doen dat, ook jij lezer, wanneer ze op de foto worden gezet. Ze accentueren in gebaar wat ze aan het doen zijn (bijvoorbeeld frites eten), alsof dat voor de kijker al niet duidelijk was.

Maar er staan twee bakjes frites op de foto. Had Jan grote honger? Of is het misschien de maaltijd van de fotograaf, van wie je aan mag nemen dat dat Ans is. In de bakjes lijkt ook een kloddertje mayo te liggen, maar het is niet goed zichtbaar. In ieder geval geen kledder uit die flessen verderop op de toonbank. Wat doet dat kleine bekertje daar bij die flessen, is dat speciale saus?

Het zout in die blauwe pot luistert naar de naam Baleine, het is bij ons ook te krijgen. Er staat een tekening van een spuitende potvis op de bus. Sel de Mer, Grands Espaces. De illustratie is gemaakt door Benjamin Rabier. Hij verzorgde ook de eerste uitvoering van de Koe die lacht, ergens in de jaren twintig van de vorige eeuw.

Van de omgeving is weinig duidelijks te herkennen. Hoewel, op het pand achter het frietkot hangt een lichtbak in de vorm van een reclameschild: Kronenbourg. Jan staat dus ergens in Frankrijk. Een open deur is het lezer, maar het hoort bij het spel.

De twee mensen op de foto zeggen me weinig, maar in de achtergrond staat zo’n stellage die je ziet op festivals, ze hangen er geluidsboxen aan en schijnwerpers. In Bourges vond het Voorjaarsspektakel plaats toen de wandelaars door die stad trokken, dus Bourges zal de plaats zijn waar de foto werd geschoten.

Overigens verkoopt de uitbater van het frietkot ook drank, eenvoudige, wel te verstaan. Het komt in glazen van 25 centiliter. Hij heeft het een beetje lullig genoteerd. Ter verhoging van de feestvreugde en ter verfraaiing van de kraam plaatste hij ook een plant, mogelijk nog lulliger…

Enfin lezer, het is wel duidelijk hoe het spelletje in elkaar steekt. Er valt nog van alles te zeggen, over Jan z’n rugzak bijvoorbeeld, over het bungelend kompas, en de staf van Zjefke, die mogelijk weer vergeten wordt. Ga zelf maar aan de slag.

Je kunt het spelletje ook samen doen, wordt het nog leuker…

© paul

Klik bij Catagories (in de rechter kolom), of onder dit artikel op reis naar Santiago voor alle artikelen. En voor het overzichtskaartje van Sas: klik op de link hieronder.<iframe src=”https://mapsengine.google.com/map/embed?mid=zdjs6EO5tq8A.klZPafK3sUQo” width=”640″ height=”480″></iframe>

29-04-2014. De etappe liep van Déols naar Gargilesse, 29 kilometer.

De hele Pelgrimstocht naar Santiago de Compostella is dooraderd met cultuur. Veelal oude cultuur, en dat kan ook niet anders wanneer je over duizend jaar oude banen wordt geleid. Overigens valt er ook her en der nieuwe cultuur op te snuiven, zoals je nog zult zien. Soms ontbreekt het aan tijd om een afstap te maken, dan weer voel je je verplicht deze kerk, dat kasteel, die middeleeuwse dorpskern wat grondiger te onderzoeken. Het hoort er allemaal bij…

De wandelaars vertrokken bij droog weer uit het van wolven verlaten gebied van Déols. Het eerste gedeelte van de tocht trok door een landschap dat bespikkeld lag met landgoederen, kastelen en burchten. Jan en Ans zagen er drie vandichtbij, het renaissancistische Chateau de la Chaise-Saint-Éloi, het van oorsprong oudere Chateau Mezières en de middeleeuwse Donjon van Pruget.

De tocht ging echter al snel weer over in bosgebied en akkervelden via onverharde paden. Door het regenachtige weer van de laatste dagen was het zwoegen geblazen. Mochten de pelgrims dan bidden voor meer zon, de wijngaardslakken vonden het best zo, ze kwispelden er zelfs van (en die ene tuinslak ook..).

Ook het middeleeuws dorp Saint-Marcel werd aangedaan. In de gelijknamige dorpskerk zat een gebeeldhouwde Sint Jacobsschelp verstopt, die moest gefotografeerd worden voor het archief. De pelgrims onderzochten de hele kerk, maar trokken na een uur onverrichterzake verder. Geen schelp te vinden.

In Argento-sur-Creuse werd zaken gedaan op het Tourist Information. Stempel geslagen, kaart gekocht, leeftocht ingeslagen, staf van Zjoske bijna weer vergeten…

Dankzij de regen werd die middag het brood gebroken in de kerk van Le Menoux. Besmeerd met La Vache qui rit. Ik waarschuwde al dat je ook nieuwe cultuur voorgeschoteld zou krijgen lezer. Klik even op deze link en onderga onder welke gewelven de pelgrims hun pover maal genoten. Daar gaat toch élke Koe van lachen, niet waar? De schilderingen zijn van Jorge Carrasco, een Braziliaans Franse schilder die leefde van 1919 tot 2006.

Er waren nu nog 7 kilometer te gaan. We dachten: appeltje-eitje schrijft Ans. Dat pakte evenwel iets anders uit. Het pad voerde door de vallei van de Creuse, de vallei van de schilders. Dan weer lieflijk, dan weer ruig, maar altijd wonderschoon. De wandelaars genoten met volle teugen.

Er moest evengoed ook een rotswand worden bedwongen. Met gevaar voor eigen leven schrijft Ans. Het was glad en glibberig, stijl en onherbergzaam. Met volle bepakking op het lijf betekende het op handen en voeten kruipend omhoog en glibberend op het achterwerk naar beneden. Erg vermoeiend en erg tijdrovend…

De beloning voor het afzien werd al snel geboden. Het plateau naar Gargilesse toonde zich hierna, ondanks de regen, in al haar schoonheid. En ondertussen liep Jan te mijmeren dat hij eindelijk die vriendelijke en bemoedigende wens van al die aardige Fransen had doorgrond: Bon Courage! Het betekende Verrekte Gek!..

En dan stond daar zomaar op een Franse wegel een cultuurgroet uit Gemert. Filmhuis Luxor wenste de pelgrims Bon Courage… Vriend Jan en Dochter Loes ontmoetten deze dag de pelgrims weer. Ze hadden slaapplaats geregeld en een pelgrimsmaal in Auberge de la Chaumerette. Geslapen werd er in een chalet op de plaatselijke camping. Een zware, maar bevredigende dag was het geweest…

© paul

Klik bij Catagories (in de rechter kolom), of onder dit artikel op reis naar Santiago voor alle artikelen. En voor het overzichtskaartje van Sas: klik op de link hieronder.<iframe src=”https://mapsengine.google.com/map/embed?mid=zdjs6EO5tq8A.klZPafK3sUQo” width=”640″ height=”480″></iframe>

28-04-2014. De etappe liep van Déols naar Tendu, 29 kilometer.

Déols ligt tegenwoordig vast aan de stad Châteauroux. Wil je naar het zuiden dan dien je dus die stad te doorkruisen. Vertrokken de wandelaars om 07.30 uur vanaf de camping in Déols, het was al 09.00 uur toen ze aan de zuidelijk grens van Châteauroux belandden. Terwijl toch het enige oponthoud werd gevormd door een kort verblijf op het politiebureau Châteauroux. Daar moest namelijk de stempel worden gehaald. (Geen foto, zonde!)

Na snel nog een stokbrood te hebben ingeslagen begon de tocht écht. Ook vandaag overvielen regenbuien de wandelaars zo nu en dan, maar de zon liet zich regelmatig zien en de wind was aanmerkelijk geluwd. De ergste modderpaden werden vermeden, de wandelaars maakten dan een afsteek via asfaltwegen.

Voortdurend liep er een pelgrim in de buurt van onze reizigers. Dan weer eens liep hij voor, en even later weer achter hen. Het contact beperkte zich tot een beleefd Bon Jour. Toen het na een goede 20 kilometer tijd werd voor een kop koffie en dus in het plaatsje Velles een café werd opgezocht, zat daar die pelgrim. Zijn naam was Henry Menue, hij kwam uit Reims en bleek Monsieur en Madame Ruinart te kennen. Die familie Ruinart was de Burgemeestersfamilie uit Pomocle, Het waren de ouders van Eric, in wiens appartement Ans en Jan logeerden tijdens hun verblijf in Reims. Henry Menue raakte zo enthousiast dat hij meteen naar de burgemeester belde. De familie Ruinart liet weten dat zij de ontmoeting met Ans en Jan als zeer prettig hadden ervaren, de goede herinnering eraan was wederzijds…

Rond 13.00 uur besloten Ans en Jan om er nog een stuk aan te plakken deze dag. De gewandelde 20 kilometer vond men te weinig. Er werd nog wat gebeld naar mogelijke slaapadressen, maar het viel niet mee een goede plaats te vinden. Uiteindelijk belandden de wandelaars bij een bed and breakfast van een Nederlands echtpaar. De bedoening was ondergebracht in een indrukwekkende 17e eeuwse watermolen.

Net als Duitsers en Russen hebben Fransen wat met wolven. Wolven zijn onderwerp in de literatuur, in de film, in de muziek (er bestaan so-wie-so drie rockgroepen de Loup heten), in het stripverhaal. Talloos zijn de volksverhalen waarin de wolf een belangrijke rol vervult. Weerwolven komen ook in Frankrijk voor, nou en of…

In het gebied waar Ans en Jan deze nacht verbleven werd de laatste wolf evenwel gedood in 1878. Op 17 juli wel te verstaan. Maar al was de streek nu 140 jaar wolvenvrij en riep het woordje Loup bij de wandelaars slechts associaties op met het Loupulus uit de Ardennen, ze kwamen terug, die wolven. Ik verzeker het je lezer…

© paul

Klik bij Catagories (in de rechter kolom), of onder dit artikel op reis naar Santiago voor alle artikelen. En voor het overzichtskaartje van Sas: klik op de link hieronder.<iframe src=”https://mapsengine.google.com/map/embed?mid=zdjs6EO5tq8A.klZPafK3sUQo” width=”640″ height=”480″></iframe>