Wittebrood in Rode Wijn…

boekdianedubois“>

Ik beloofde het hier al; in de Nederlandse Boekenweek schrijven wij elke dag een boekrecensie op dit weblog!

Een mooi begin is het boek van Diana Dubois; Wittebrood in Rode Wijn. Het sluit prachtig aan bij het thema van de boekenweek; “Lof der zotheid”.

Het boek is een combinatie van het geromantiseerde levensverhaal van Erasmus en recepten uit die tijd.

Diana Dubois schreef eerder het boek Prijatnogo Appetita . Was dat een echt een kookboek gelardeerd met citaten uit de Russische literatuur, dit is veel meer een geschiedkundige verhandeling over Erasmus en zijn tijd, gelardeerd met recepten.

We volgen Erasmus van zijn geboorte in 1466 tot zijn dood in 1536 in Basel. Van een ziekelijk, kwetsbaar jongetje uit een onwettige verbintenis, tot groot filosoof en humanist.

Al snel wordt duidelijk dat Erasmus, ondanks zijn broodmagere gestalte een echte lekkerbek was. Hij was een graag geziene gast aan de tafels in vorstenhuizen, bij bisschoppen, pausen en geleerden. Erasmus reisde door heel Europa en leerde zo de keukens en gerechten van vele landen kennen.

Erasmus is zijn hele leven bezig geweest met beleefdheidsvormen en hygiëne. Hij ergerde zich vreselijk aan viezigheid en onbehouwen manieren in kloosters en herbergen. Het toppunt van beschaafdheid was volgens Erasmus dat de ware welgemanierde nooit bekrompen vasthield aan de gebruiken van het eigen milieu, maar zich geheel onopvallend aanpaste aan de omgeving waarin hij verkeerde.

In zijn brieven schrijft Erasmus vaak over banketten en diners waar hij geweest is zodat we een mooi beeld krijgen van het eten in die tijd.

Aan de tafels van het Busleidencollege in Leuven geniet hij van de gevarieerde menu’s; hij schrijft daarover;

De ene keer worden er haringen, kabeljauw, karper, witvissen, kolen en rapen, ossenschenkel, rundvlees, krenten, hamel, kapoenen, snippen, konijnen en veldhoen opgediend. Een andere keer staan er hamel, eend, snippen, patrijzen, konijn, worsten, wittebrood, saffraan en foelie, appelen, oranjeappelen en niet minder dan 65 liter wijn uit Beaune op het menu!

Tja, zo wil ik ook wel een “Lof der Zotheid” schrijven.

Tussen de het levensverhaal van Erasmus heeft Diana Dubois 79 recepten opgenomen. De recepten staan soms wat vreemd en verloren tussen de tekst midden in een hoofdstuk. Wel zijn alle recepten goed herkenbaar in het rood gedrukt.

En ze hebben prachtige namen; Hoerenwindjes, Liefkoeken en Gespleten Nonnen.

Ook een aantal vergeten of bijna vergeten ingrediënten en gerechten zoals kardoen en pastinaak, velderwten en kweeperen, garum en verjus komen aan bod.

Alle recepten zijn voor vier personen en zijn kort maar duidelijk beschreven. Je kunt er zo mee aan de slag. Temeer omdat Diana Dubois achter in het boek ook een verklarende woordenlijst heeft opgenomen, een lijst van kruiden en specerijen en een lijst met Rotterdamse verkoopadressen voor de ingrediënten.

Het boekje is mooi gebonden, helaas zonder leeslint, en rijk geïllustreerd. Jammer vind ik het namaak-oud-papier kleurtje. Gewoon wit papier was smaakvoller geweest. 

Al met al een heel aardig boek voor wie meer wil weten over Erasmus en het eten en drinken in zijn tijd. Niet echt een kookboek boordevol tips en recepten, maar het biedt genoeg suggesties om eens wat lang vergeten gerechten uit te proberen.

 

Wittebrood in Rode wijn
Geschreven door Diana Dubois
ISBN 9090181385

© ellen

Kookboeken…

uitzicht vanaf de bank; andere kant

De Nederlandse boekenweek begint 14 maart.
In de boekenweek zullen wij elke dag een recensie schrijven over een door ons veel gebruikt of zojuist gekocht kookboek!!!
Alvast een voorproefje van wat je kunt verwachten; Het nieuwe boek van Karin van Koken Blogo én Koken met Karin , “Koken met Karin” wordt 24 maart gepresenteerd in Amsterdam. Het Ministerie zal, als het enigszins mogelijk is verslag doen van de presentatie én natuurlijk een recensie over het boek schrijven.
Heel bijzonder een weblogcollega die de grote stap naar de uitgeverij gemaakt heeft!

Verder in die week in ieder geval een recensie van het boek “Wittebrood in Rode wijn”, een boek van Diane Dubois. Zij schreef eerder het boek Prijatnogo Appetita. Haar nieuwe boek gaat over “Leven en eten van Desiderius Erasmus”.

Het Ministerie kocht verleden week ook nog een aardige Vlaamse uitgave en een Spaans/Portugees kookboek waar een mooi verhaal over te vertellen valt. Blijf lezen dus; volop boeken in de boekenweek op het Ministerie!!!

© ellen

En het boek van Karin is natuurlijk niet zomaar gratis! Het boek zal € 15,- gaan kosten, maar…. Alle mensen die echt Karin heten (wel even legitimeren) krijgen het boek op de presentatie gratis!!! meer lezen 

Aus Deutschlands Küchen….

aus Deutschlands Küchen

Horst Scharfenberg heeft zijn sporen verdiend bij de Duitse televisie. Hij werkte er als journalist, als producent, als regiseur én als televisiekok. Op 5 mei 1962 startte hij op de SWF (later SWR) met een programma dat luisterde naar de naam “Koch Club”. En daarmee was hij de allereerste televisiekok van Duitsland. Het programma liep tot 1970. Voorts waren zijn cullinaire en vinologische bemoeienissen talrijk. Scharfenberg schreef een aantal boeken, vooral over Duitse wijnen en Duitse streekkeukens. Zijn voornaamste werk was evenwel Aus Deutschlands Küchen.

Het is een schitterend boek geworden. Zijn hele leven heeft Scharfenberg recepten verzameld. Duitse recepten. Hij presenteert ze in het boek op een logische manier, naar onderwerp (soep-gevogelte-wild-bakkerij enz.) en naar streek. De recepten zijn afkomstig uit oer-oude kookboeken, uit archieven, uit familiebezit. Alles gelardeerd met culinaire en kultuurhistorische wetenswaardigheden uit de zestien landsstreken, “von Mosel bis Memel”, laten we zeggen het Duitsland van 1870 (inclusief Elzas en Lotharingen en tot ver in wat nu Rusland is). De recepten zijn goed geschreven en (bijna) allemaal na te koken. In totaal geeft Scharfenberg er een goede zevenhonderd. Achterin het boek is een aantal hoofdstukken opgenomen die de eigenheid van elke streekkeuken afzonderlijk beschrijven. Onze uitgave is de derde editie en stamt uit 1989. De oorspronkelijke eerste uitgave is van 1980. Het boek is gebonden, telt 668 pagina’s en is voorzien van maar liefst drie leeslinten. Het boek is rijk geïllustreerd met prenten in zwart-wit met Duitse stads- en streekgezichten en plaatjes over de kookhistorie uit voorbije tijden. Uiteraard is het boek geschreven in het Duits en ik heb er geen idee van of het überhaupt ooit in een andere taal is verschenen. Wij kochten ons exemplaar voor een grijpstuiver op een vlooienmarkt.

Werkelijk een heerlijk boek. Om uit te koken, om in te lezen. Ik kan nu even niet voor Ellen spreken, maar voor mij behoort het tot de absolute tot tien van onze kookbibliotheek.

Vrij onlangs (2004) is alweer de zoveelste editie verschenen. Geheel opnieuw bewerkt, uitgebreid met maar liefst honderd pagina’s, illustraties in zwart-wit. De nieuwe editie ziet er ook wat moderner uit, zoals je kunt zien. Het boek kost (gebonden) € 34,-

Horst Scharfenberg: Aus Deutschlands Küchen Uitgeverij Hädeke, ISBN 3 7750 0415 7.

Horst Scharfenberg maakte als boreling de Radenrepubliek van 1919 net niet meer mee, hij stierf in januari 2006.

© paul

(Aanvulling oktober 2020: de editie uit 2004 is nog in de handel…)

Spaghetti en kippenlevertjes…

21 januari 2007 015
Het gaat niet met alle Pabo’s slecht en onze directeur wilde het voltallige personeel aan het eind van het (vorig) jaar nog eens extra bedanken voor onze inzet om van onze Pabo een “beste Pabo” te maken. Heel aardig, een mooie brief en € 100,- geschenkbonnen naar keuze. Mijn keus viel meteen op boekenbonnen en ik heb er de hele kerstvakantie van genoten om te kiezen en de bonnen in te wisselen voor boeken.
Eén van de boeken die ik kocht voor de bonusbonnen was; “Een omelet en een glas wijn” van Elizabeth David. Geen nieuwe uitgave maar wel een boek waar ik nog veel in zal lezen.
Ik nam het boek mee naar Luxemburg en kwam een mooi recept tegen met kippenlevertjes en pasta. David ontdekte en at het gerecht in de jaren zestig op het Toscaanse platteland. Het leek me een prachtig gerecht. Maar sinds ik geen Nederlandse industriekip meer wil eten, eet ik dus ook geen levertjes van deze kippen. Wij eten de biologische kip van de Sumiranboerderij, maar daar zijn dan helaas wer geen levertjes te krijgen. Ik weet niet wat ze daar met de levertjes doen, toch eens navragen.
Toen we in de kerstvakantie in Luxemburg boodschappen deden in de Cactus supermarkt zag ik tot mijn genoegen kippenlevertjes van biologische kippen liggen! Ik heb ze gekocht en ingevroren en vandaag het recept van Elizabeth David gemaakt; Kippenlevertjes met pasta.
Voor vier personen;
400 gram spaghetti
100 gram kippenlevers, schoongemaakt en in kleine stukjes gesneden
100 gram ham of coppa (ik gebruikte bacon van de Sumiranvarkens) in fijne reepjes gesneden
4 tenen knoflook, geplet in zout
1 citroen, wassen en de schil fijn raspen
200 gram vers geraspte Parmezaanse kaas
zout, peper, nootmuskaat
1 1/2 dl olijfolie
1 heel ei en 4 eidooiers
Doe de olie in een wijde pan en bak hierin de levertjes, voeg de ham toe, de knoflook, zout, versgemalen peper en de schil van de citroen. Bak en blijf omscheppen. Het bakken van de levers mag hooguit 3 minuten duren anders worden ze taai.
Klop in een grote kom de eieren, voeg de kaas erbij en een snuifje nootmuskaat.
Kook intussen de spaghetti al dente en giet ze af. Er mag wat kookvocht achterblijven dan kan de pasta niet gaan plakken en blijft de pasta warm.
Haal de levertjes van het vuur en giet het ei-kaasmengsel erbij. Meng er dan snel de pasta door en schep alles goed om en om, alsof je een salade mengt.
Dien meteen op op voorverwarmde borden.

Dank aan Elizabeth David, dit was een heerlijk pastagerecht! Van harte aanbevolen!

“Een omelet en een glas wijn”
Elizabeth David
2002, Bussum
Scepter uitgeverij
ISBN 9072653130

© ellen

Sauzen…

boek1
Vlak voor de kerstdagen kreeg ik een verlaat verjaardagscadeau; een potje zelfgemaakte tapenade met echte truffel en dit boek. De truffeltapenade was heerlijk, we hebben ervan gesmuld bij een stukje paté en bij een bordje pasta.
Het boek; “Sauzen” van Michel Roux is een topper. Het boek is verdeeld in tien hoofdstukken, met daarin basisbouillons, smakenboters en groentencoulis, verfijnde sauzen voor zeebanket, klassieke witte en bruine sauzen en emulsiesauzen als begeleiding van vlees en gevogelte. Ook worden geparfumeerde oliën en azijnen beschreven en vinaigrettes. Het boek besluit met zoete sauzen voor fruit en desserts. Elk hoofdstuk begint met een inleiding van Michel Roux waarna hij op duidelijke wijze de recepten stap voor stap beschrijft.
De geheimen van een goede bouillon, het combineren van sauzen en gerechten, gereedschap voor het maken van sauzen, klassiek en nieuw, zoet en hartig. Dit is echt zo’n boek waar je steeds op terug kunt vallen, even snel iets opzoeken of zo maar weer eens doorbladeren om inspiratie op te doen. Het boek is geïllustreerd met prachtige foto’s van Martin Brigdale.

Sauzen van Michel Roux
2004 De Lantaarn bv
ISBN 9054267852

Herrie in de keuken…

boek2
Ik heb deze week nog vakantie en dus lekker veel tijd om te lezen. Dit is ook een nieuwe aanwinst;
“Herrie in de keuken”, van Herman den Blijker. Paul kreeg dit jaar in plaats van een kerstpakket een soort bonnenboekje waaruit je zelf een cadeau mocht uitzoeken. Eén van de cadeau’s was dit boek. Ik heb niet zoveel op met de lawaaierige tv progamma’s op de commerciele zenders, maar laatst kwam ik toevallig bij “Herman kookt” terecht en dat zag er toch allemaal wel aardig uit. Er werd een mooie klassieke hazenpeper klaargemaakt en dat stond me wel aan, ik zal voor dit programma echter niet speciaal thuisblijven. Zo ook met dit boek, er staan een paar mooie recepten in en een paar leuke verhalen maar ik denk niet dat dit mijn nieuwe kookbijbel wordt.
De verhalen zijn opgetekend door Jaap van Rijn en de foto’s zijn van John Vane. Het leest lekker weg zo op een druilerige dag. Ik houd wel van het gespierde taalgebruik van Den Blijker, het past wel bij hem; “Kip met je handen vreten” “inteeltparkiet”en “kwakborden”. Er staat zelfs een aparte woordenlijst met dit soort krachttermen voor in het boek.
Achterin een viskalender, een receptenindex en adressen.
Een aardig boek maar niet iets wat ik elke dag even in zal kijken.

Herrie in de keuken
Herman den Blijker
2006, Fontaine uitgevers bv s’-Gravenland
ISBN 9059561643

Chocolade volgens Côte d’Or…

chocolade

De tijd voor Kerstmis is altijd een heerlijke tijd om in de kookboeken te duiken en recepten te zoeken voor de komende feestdagen. Meestal stel ik uiteindelijk zelf een menu samen zonder gebruik van de recepten, maar door te bladeren in mooi geïllustreerde kookboeken doe ik wel inspiratie op.
Een nieuw boekje in onze verzameling is “Chocolade volgens Côte d’Or”. Ons kind is een echte chocoladeaanbidster en zij had op een chocoladewikkel gelezen over dit boekje. Het is te bestellen bij Côte d’Or voor slechts € 4,99 als je vijf streepjescodes van Côte d’Or verpakkingen opstuurt.
Hier kun je lezen hoe dat precies gaat. Ik heb het boekje inmiddels thuisgestuurd gekregen en het is echt de moeite waard.
Wat weetjes over chocolade, wat te drinken bij chocolade en natuurlijk wat verhalen over de Côte d’Or.
Maar ook een aantal hele aardige recepten, onderverdeeld in ontbijt-, lunch-, voor- en hoofdgerechten, borrelhapjes en nagerechten. Denk je aan chocolade dan denk je toch aan zoet, in het boekje staan echter een aantal hartige gerechten met chocolade; een tosti van gedroogde tomaatjes, chocolade en mozzarella, of kipsaté met chocoladedipsaus. En de lamskoteletten met chocolade zien er ook prima uit!
Snel chocolade kopen dus dan heb je dit boekje nog vóór de feestdagen in huis!
Kortom een aardig boekje voor weinig geld.

Superhelden en andere genoegens…

Ellen ging vanochtend om tien over zeven de deur uit en riep me nog snel toe: “Schrijf maar een mooi stukje.”
“Natuurlijk, schat!”

Ik heb meestal wel wat achter de hand aan ideetjes, aantekeningen, oude foto’s, losse rommel.
Zo niet vandaag…
De aantekeningen ten behoeve van het “grote” Orval-artikel liggen op mijn werk, de afbeelding van de camembert uit Vezelay (ja,ja…) is zoek en de foto’s van de Sientje-van-Loon maaltijd, die ik dacht zo uit de koffer te kunnen opdiepen, lijken van de aardbodem verdwenen te zijn. De bijlage van Die Zeit, over techno-eten, blijkt helemaal niet bruikbaar voor een artikeltje op dit log.
Daar komt nog bij dat ik kletsnat werd. Zowel ik als de hond moesten eruit en dat vonden we niet leuk.
Ik liet het log het log en zocht dan maar vertroosting in mijn stripboekencollectie.

En in ene was-ie daar weer, hij dook zomaar op uit mijn stripkast.
Mijn grote Franse Held: Superdupont.
Zijn echte naam is onbekend. Hij is de Beschermer aller Fransen en alles wat Frans is.
Hij rookt Gauloises, drinkt rode wijn en eet Franse kaas. Een echte Superheld dus. De vader van Superdupont ligt begraven onder de Arc de Triomphe, juist ja: hij die genaamd is “De Onbekende Soldaat”.
Superdupont is een Patriot en een Chauvinist. Hij gaat het gevecht aan met de agenten van een organisatie die luistert naar de naam Anti Francais.
Één maal beleefde Superdupont een avontuur buiten La Douce France. Hij reisde naar de Verenigde Staten om de crisis in de Californische wijnbouw te bezweren. Het pakte goed uit voor Frankrijk… (Motto: Oui nide iou!)

Om de een of andere onverklaarbare reden is er slechts één van de vijf albums vanuit het Frans in het Nederlans vertaald.
De geestelijke vaders van Superdupont heten Gotlib, Alexis en Lob (Gotlib , misschien wel de leukste Fransman ooit).
De strip verscheen in dat onvolprezen satirisch tijdschrift Fluide Glacial .
Leukste avontuur: Operation Camembert.

 

© paul

Louis Paul Boon en eten…

 

Ooit moest het er van komen, en zo ben ik dan in het voorjaar lid geworden van het Louis Paul Boon Genootschap. Doel van het genoodschap is bekendheid te (blijven) geven aan het werk van LPB, het bevorderen van onderzoek van LPB’s culturele nalatenschap en samenwerken en contact onderhouden met gelijkgezinden. En natuurlijk de Grote Meester tot in lengte van dagen bewonderen en eren…

Het Genootschap geeft vier keer per jaar een prachttijdschrift uit: Boelvaar Poef, en met de regelmaat van de klok een mededelingenblaadje: de Boonberichten. In dit blaadje, hetwelk gisteren weer op de deurmat viel (oktober 2006) las ik het volgende bericht:

WEEK VAN DE SMAAK TE AALST. Op 23/11/06, om 20.00 uur heeft in het Stedelijk Museum, Oude Vismarkt te Aalst (B) een literair evenement plaats. Oscar van den Boogaard en Jef Geeraerts laten zich inspireren door Louis Paul Boon en zijn verknochtheid aan de Vlaamse keuken en brengen het resultaat samen in één programma. Ook wordt een kleine tentoonstelling rond Boon en “eten op z’n Vlaams” in de “Boonmodule” van het Stedelijk Museum ingericht. Gratis inkom. Info 053 73 23 45 of museum@aalst.be .

Ter opfrissing van het geheugen: Aalst is de geboorteplaats van LPB en het merendeel van zijn werk speelt zich daar af. Van den Boogaard en Geeraerts zijn schrijvers.

De foto toont het omslag van een boekwerk, uitgegeven door de Federatie van Vlaamse Vrouwengroepen. Het bevat een aantal cursiefjes (Boontjes), die LPB schreef voor het dagblad “Vooruit” te Gent, in de jaren zestig. Het is een herdruk in zeer beperkte oplage van een uitgave uit 1972. (Ik ben het boekwerkje nog nooit tegen gekomen, ik houd me hartelijk aanbevolen…)

© paul

Gorki en de paddenstoelen…

27 oktober 010

“Als het regent komen de paddestoelen. En áls ze komen dan is er altijd wel een mandje te vinden om ze in te vervoeren”.
Een Russisch gezegde, we lazen het ooit bij Maxim Gorki (Mijn Universiteiten?).
En, lezer, zo is het maar krèk…

De regen van de voorgaande dagen heeft de paddestoelengroei weer op gang gebracht. Vanmiddag sprokkelden we in korte tijd een prachtig maaltje bij elkaar. De paddestoelen in kwestie zijn boleten, taxonomisch zijn het de zusjes (broertjes?) van het Eekhoorntjesbrood. Ze geuren hetzelfde en de smaak doet nauwelijks onder voor die van de befaamde familieleden. De structuur is iets losser, dat wel.

© paul