Het was vlooienmarktspul, maar daarom niet minder. We hadden het er gisterenavond over hoelang de schaal alweer dienst deed op het Ministerie, we kwamen er niet uit; het moest op z’n minst vijfentwintig jaar zijn. Gisteren dan diende hij voor het laatst zijn meesters als tafelgenoot, de cocotte mocht hierna nog van en tweede leven genieten als bloempot.

Dit soort aardewerk is geschikt om te gebruiken in de oven, maar de schaal kan ook op het open vuur. We gebruikten hem om kleine stoofpotjes te maken, maar ook om een salade in op te dienen. Hij was dekschaal voor groenten en aardappelen en soms werd-ie volgepropt met brood. Maar bovenal toonde de cocotte zijn waarde als drager van de notoire kaasfondue…

De vaste lezer heeft door de jaren heen wel meegekregen dat dat gerecht hier met enige regelmaat op tafel verschijnt. We gebruiken er twee cocottes voor, allebei aardewerk. De groene pot heeft een grotere doorsnee maar is lager, terwijl deze hier juist een kleinere middellijn heeft, maar een veel hogere rand. Op zich hebben we geen voorkeur, we gebruiken de cocottes willekeurig door elkaar.

Op de groene pot zit sleet, maar deze hier is echt op. Craquelé had-ie altijd al, en scheuren zaten er allang in. Maar nu zijn de scheuren echt door en door. Het ding is niet meer te gebruiken op het vuur of in de oven.

Ik zocht een beetje op internet naar eventuele vervanging, ik probeerde op merk te zoeken maar vond niets terug.  En verder zijn nieuwe spullen zijn vaak minder mooi en de prijzen liegen er niet om. Nee, dat wordt weer vlooienmarkten bezoeken. Ik stel het me bij deze als vakantietaak. In België en Frankrijk kom je het spul nog vaak tegen, in tegenstelling tot Nederland, waar dit soort aardewerk al generaties lang niet meer wordt gebruikt in de keuken.

Adieu cocotte, het ga je goed als bloempot…

© paul

Dutch ovens komen al sinds lange tijd niet meer uit Nederland. Sinds de Engelse Quaker Abraham Darby in 1704 de kunst van het potten maken afkeek in onze streken, en zijn zaakjes goed patenteerde, worden de gietijzeren pannen voornamelijk geproduceerd in het Verenigd Koninkrijk en de U.S.A. De naam Dutch oven bleef…

De methode van produceren en de erbij behorende kooktechniek waren allang bekend in Engeland, maar de Nederlandse pannen waren gewoonweg beter. Tot Darby ontdekte waarom, en hij de productie ging toepassen op vroeg-industriële schaal.

Enfin, het betreft zware gietijzeren pannen. Je hangt ze boven, of zet ze rechtstreeks op het houtvuur. De deksel kan omgekeerd worden zodat je er houtskool op kunt storten. Op die manier heb je onder- én bovenwarmte. Je pot werkt dan min of meer als een oventje. Op het houtskool van de deksel kun je vervolgens weer een koekenpan plaatsen.

Wanneer je de techniek onder de knie hebt moet het vervolgens mogelijk zijn om een gecompliceerde maaltijd in een keer te bereiden, met gebruik van relatief weinig brandstof. Van de zomer gaan we uitvinden hoe dat werkt.

We kregen de set geschonken van de beheerder van het landje waar ons Luxemburgs onderkomen staat. Beheerder Joop is dol op BBQ en andere vormen van buiten koken en zijn verzameling apparatuur is indrukwekkend.

Helaas moet hij ons verlaten, hij heeft een nieuwe betrekking gevonden. En op die plaats kan hij slechts een gedeelte kwijt van zijn spulletjes. Hij schonk ons dan de Dutch oven. Maar ook een soepketel met standaard en een rookoven. Wij zijn hem dankbaar, dat begrijp je…

Om je enig idee te geven hoe het werkt met die Dutch oven kun je hier doorklikken naar een YouTube filmpje.

© paul

Tijdens het gerommel in het archief kwam ik dit bordje tegen. De foto dateert van oktober 2005, we hebben hem destijds gebruikt als klein icoon in de marge van het oude web log.

Ach eigenlijk ken je ze wel, deze bordjes. Je ziet ze regelmatig. Ze kosten een paar euro en je kunt ze krijgen in allerhande maten. Van piepklein tot dekschaalformaat.

Dit exemplaar komt uit China, maar ik heb er ook gezien met ongeveer hetzelfde motief, komend uit andere delen van zuid-oost Azië.

Het vissenmotief is een klassieker, dat wordt al eeuwenlang zo gebruikt, door de jaren is het nauwelijks veranderd. Bij Bram en Maja staat er zo’n bord te pronken op de kast in de kamer. Dat exemplaar is afkomstig van een VOC schip, vergaan, ergens in de zeventiende eeuw, voor de kust van de Molukken. Ook Chinees. Het is wat zorgvuldiger beschilderd, maar het motief is nagenoeg gelijk. Ook het bord van de foto is met de hand beschilderd. Heel ambachtelijk, bijna kunst. Wanneer ik verschillende bordjes uit onze voorraad naast elkaar leg zie je minieme verschillen, als het ware zie ik het handschrift van de keramist…

(De eetstokjes met de keramische uiteinden komen van de wereldwinkel.)

En dat allemaal voor een paar euro…

© paul

Het Waalse plaatsje Buzenol, aan de Franse grens telt een goede driehonderd inwoners. Een aantal daarvan is agrariër, de rest werk in de grotere dorpen en steden in de buurt. In Buzenol is verder niets.

Maar eens per jaar wordt er als dorpsfeest een gigantische vlooienmarkt georganiseerd. Er staan dan handelaren, maar ook nagenoeg elke familie uit het dorp heeft er een kraam. Er wordt gegrild, er wordt gedronken, er wordt gehandeld. De prijzen zijn er vooroorlogs goed.

Afgelopen zondag waren wij er voor de tweede keer. De zon straalde aan de hemel en dat verhoogde de feestvreugde in grote mate. Bij ons, bij de inwoners van het dorp, bij al die bezoekers uit de regio. Ik kocht er onder andere die Gentse Neuzen, een Belgisch-Frans kaasboek en een set ovenschoteltjes.

Ik was voor het overige te veel gefixeerd op tinnen soldaten. Ik liep er dan ook straal aan voorbij, maar gelukkig was Ellen wat meer oplettend. Zij zag die tafelmessen liggen. Laguioles de table, zes stuks. In de oorspronkelijke verpakking, nooit gebruikt.

Laguiole is een plaatsje in Zuid-Frankrijk. Van oudsher worden er messen gesmeed in het dorp en in de streek eromheen. De échte Laguioles worden nog met de hand gemaakt. Bij een andere gelegenheid zal ik de zakmessen van Ellen en mij nog eens tonen. Topkwaliteit, artisinaal handwerk.

Laguiole messen worden over de hele wereld geproduceerd, ze komen zelfs uit China. Het is geen beschermd merk en voor de leek is het nauwelijks mogelijk om de traditionele te onderscheiden van namaak. In en om Laguiole probeert men wel de producten te beschermen door ze uit te geven met een certificaat van echtheid. Het blijft evenwel gedoe…

De messen die wij op de vlooienmarkt kochten zijn in ieder geval Frans fabricaat, uit Thiers, in de buurt van Laguiole. Het zijn fabrieksmessen, niet erg zwaar uitgevoerd en het heft is van kunststof. Ze hebben de karakteristieke vorm van het Laguiole mes en de messen zijn niet gekarteld. We betaalden voor de zes messen € 10,-

Ik ben hartstikke blij met de messen. Ik ga ze zo meteen slijpen en vanaf vanavond zullen de messen dagelijks prijken op de keukentafel, als hulpje bij de avonddis.

© paul

De te beschrijven onderwerpen stapelen zich op, het wordt zoetjesaan een berg. Laat ik me nu niet gek maken, maar rustig alles afwerken (de komende dagen).

Ondanks alle eet-en-drink-gedoe en het uitstapje naar Compostella was uiteindelijk de belangrijkste gebeurtenis het leggen van een nieuwe vloer in onze keuken. Dat gebeurde gisteren. De firma Snijders stuurde twee mannen om de klus te klaren. Ze deden het voortreffelijk.

Onze keuken heeft een hoop hoeken en gaten. Daar moet in, tegen en omheen gewerkt. En het moet zorgvuldig gebeuren, je wilt er de komende vijfentwintig jaar toch weer aardig bijzitten, nietwaar…

Nou, Davy en Heino klaarden de klus met verve. En wij zijn zo trots als een pauw. Marmoleum is en blijft geweldig materiaal en de kleurkeuze (Ellen!) is een schot in de roos. Hond Jaros is waarschijnlijk de meest gelukkige bewoner van ons huis. Hij hoeft slechts een beetje vaart te maken in de huiskamer en schuift vervolgens op zijn kont het hele lange stuk door de keuken, om te eindigen tegen de buitendeur. Hij herhaalt het spelletje tot vervelens toe.

Tijdens de koffiepauze kwam de Compostellatocht van Ans en Jan ter sprake. Blijkt de schoonvader van Heino hem ook gelopen te hebben. Ach lezer, toeval bestaat niet…

© paul