Kwam je langs op Google, dan heb je het beslist gezien. Akira Kurosawa zou vandaag, 23 maart, honderd jaar zijn geworden. De Grote Meester stierf echter nog in de vorige eeuw, op 6 september 1998. Achtentachtig lentes heeft de man mee mogen maken.

Ik zag zijn werk voor het eerst bij de Gemertse Filmklup 8 1/2, het was het begin jaren tachtig. Dodeskaden, zo heette mijn eerste kennismaking. Ik was na afloop sprakeloos. In de jaren daarna begon ik aan een verwoede inhaalslag, ik wilde álles van de man zien. En nu, dertig jaar verder, héb ik alles gezien, met uitzondering van zijn eerste drie films. Het meeste werk zag ik drie of vier maal, en sommige films nog veel vaker.

Kurosawa bewoog zich tussen twee werelden. Voor ons was hij dé Japanse Grootmeester bij uitstek, de Japanners vonden hem een vertegenwoordiger van de westerse cinema. Kurosawa was een man van het grote gebaar, van het universele drama. Hij vetaalde Hamlet en Macbeth filmisch naar het Japan van de 16e eeuw, hij verfilmde Tsjechov. Hij filmde in de Sovjet Unie, hij maakte wonderbaarlijk Amerikaanse whisky reclames. Talloze filmmakers zijn aan hem schatplichtig, zowel in oost al in west.

Ik eerde de Grote Meester vandaag met een eenvoudige maaltijd van rauwe vis, zeewier en paddestoelen. En daarna bekeek ik Seven Samurai, aan de keukentafel, op de laptop…

© paul

Door een artikel van Mr. Ooijer werd ik aan de Ministerie-traditie herinnerd. Tijd om er weer eens werk van te maken.

We aten vanavond afhaalchinees. Gegrild varkensvlees met mie. Ik bestel daar traditiegetrouw een groentegerecht van gestoofde kool bij. En even traditiegetrouw repliceert het Chinese mevrouwtje aan de afhaalbalie dan: “Dat is Indonesisch!” Het zij zo…

De traditie op het web-log bestaat eruit dat ik Chinese kunst toon in de plaats van een afhaalmaaltijd. In dit geval een inktschildering van Zhu Da, ook wel genaamd Bada Shanren. Hij leefde van 1625 tot 1705. Zij biografie vind je HIER.

Hoewel het een bijna abstracte (nou vooruit: een ver doorgevoerde expressionistische) schildering is die qua vorm en inhoud heel modern aandoet, is het in feite een oud schilderij. (Zhu Da overleed in het jaar dat Johann Sebastian Bach als jonge man naar Lubeck trok om er de grote orgelmeester Buxtehude te ontmoeten, om maar eens iets te noemen.)

De schilder bedient zich van een minimum aan middelen, een paar vlekken, een paar strepen. En toch is de voorstelling eenduidig. Een wit vaasje met een wulpse bloem. Bij nadere beschouwing bestaat het witte vaasje uit niet meer dan twee lijnen. Door de dikte van die ene lijn wordt ruimte gesuggereerd, het vaasje staat écht, het komt los van de achtergrond.

Ook de compositie doet heel modern aan. Alles speelt zich af in het rechter onderkwartier van het papier, en toch zakt de voorstelling niet weg in die richting. De zwaarte van de bloem houdt het evenwicht in stand. En reken maar dat dat rode stempeltje links onder daar niet voor niets staat. Wat verschrikkelijk mooi toch…

De schildering bevindt zich in de collectie van de Freer and Sackler galleries in Washington.

© paul

Na gedane zaken brachten we zondagavond nog enige tijd door voor de televisie. Ik had de videorecorder al ingeschakeld om de hoofdfilm op Canvas op te nemen. Er was evenwel een programma ingelast, een documentaire van enige jaren terug over de zanger/dichter Wannes van de Velde. “Vreemd”, dacht ik, “Er zal toch niet gebeurd zijn?” Ellen stelde me echter snel gerust. In zeven haasten spoedde ik me daarna naar mijn broodheer, ik moest die nacht werken. Bij binnenkomst was mijn eerste handeling het inschakelen van het radiotoestel op kantoor. Afgestemd op Clara, de klassieke muziekzender van de Vlaamse radio, dat is zo mijn gewoonte. En ook daar werd een documentaire over Wannes van de Velde uitgezonden. De korte zoektocht op internet, die ik daarop ondernam, leerde me dat er er wel degelijk wat was gebeurd. Wannes van de Velde was overleden. Vorige week maandag al, 10 november. Ik heb er niets over gelezen in mijn Nederlandse Kwaliteitskranten, en het Belgisch Televisie Journaal had ik die week niet gekeken.

Geen idee heb ik of Wannes van de Velde enige bekendheid geniet in Noord Nederland, maar ik betwijfel het. Zoveel Vlaamse kunst kan op een of andere manier de barrière van de Grote Rivieren niet slechten, of wordt gewoonweg niet gepruimd. Vlaanderen is en blijft exotiek voor de Randstad.

Wij leerden het werk van Wannes van de Velde kennen aan de keukentafel bij Peer en Marjola. In een hoek stond de oude koffergramofoon, en daarop werd muziek gespeeld van Wannes van de Velde. Volksdeuntjes leken het, maar het was meer. En de teksten lieten zich aanhoren als pure poëzie. Poëzie in een onvervalst Antwerps. Dan weer lyrisch, dan weer romantisch, maar bijna altijd strijdbaar.

Kort daarna ontdekten we Mistero Bufo. Een theaterproductie naar Dario Fo, uitgevoerd door de bloem van het nieuwe Vlaamse theater, genaamd de Internationale Nieuwe Scene. Muziek en Nederlands/Vlaamse teksten van Wannes. Rauw, strijdbaar, eerlijk tot op het bot. Daarna zijn wij Wannes van de Velde nooit meer vergeten…

Er is op het Ministerie niet één feest, of er wordt gezongen. Liederen van Wannes van de Velde horen bij het vaste repertoir. “Pieter Breughel”, “Mah Sofieke”, “Stôn al jaore in de Reigen”, ach lezer, de lijst is lang…

Wannes van de Velde hield zich bezig met het volkslied, maar ook met flamenco en jazz. Met theater en met literatuur. Hij schilderde en maakte grafiek, hij deed aan poppenspel en had een eigen theatertje in Antwerpen.

In 2001 werd er lymfatische leukemie geconstateerd, een ziekte die hij in 2005 volledig onder controle zou hebben. Het herstelproces had evenwel dermate veel van zijn lijf gevraagd dat Wannes van de Velde nog nauwelijks in staat was op te treden. Hij verscheen nog slechts sporadisch in het openbaar. Op 10 november van dit jaar is hij overleden, 71 jaar oud.

Hier kun je doorklikken naar een korte biografie van Wannes van de Velde, zoals die verscheen op de internet-site van de Vlaamse kwaliteistkrant De Morgen. De foto boven dit artikel komt ook uit die krant, we hebben de auteur niet kunnen achterhalen om toestemming te vragen voor publicatie.

© ellen-paul

Zoals wel vaker op zaterdag zaten er nogal wat mensen aan, aan onze avondmaaltijd. We aten spaghetti Bolognese met een frisse zomersalade. De grote afwezige was de Keizer van Monera, terwijl die toch nagenoeg élke zaterdagavond zijn opwachting maakt. Dat komt zo:

De Keizer verblijft in het buitenland. In Duitsland. Hij neemt deel aan een tentoonstelling die geformeerd is rond het werk van de Nederlandse Outsider-kunstenaar Willem van Genk. In het Deutsches Architekturmuseum in Frankfurt am Main. Dit weekend is de opening. En voor wie het nog niet wist: het Deutsches Architektumuseum is een van de belangrijkste musea ter wereld op het gebied van bouwkunst.

Gerard kon deelnemen aan deze tentoonstelling door de niet aflatende inspanningen die Dr.Ton Thelen zich sinds jaren getroost om de kunst van Gerard die plaats te bieden die ze verdient. Inspanningen die onder anderen leidden tot de wondermooie expositie in het Museum Dr. Guislain te Gent (B). En die leidden tot publicaties in toonaangevende kunstbladen als RAWvision. Ook heeft Thelen er zorg voor gedragen dat het werk van Gerard van Lankveld op een deugdelijke manier wordt ondergebracht en beschermd. (Gerard heeft onder anderen een eigen kabinet in het Dr Guislainmuseum.)

In de plaatselijke en regionale pers was er niets terug te vinden over de tentoonstelling (van WERELDFORMAAT!). Wel lazen we over een geit die dronken achter het stuur zat, over een echtpaar dat al 50 jaar ruzie heeft en over de boerenknecht uit Handel die in augustus naar de Nationale Kampioenschappen Koeienmelken wordt afgevaardigd. (“Nerveus Toon?” “Nou Bert, dè vèlt wel mee. As de biste mar stil blieve stoan dan moet ut lukke…”)

Enfin…, Frankfurt ligt niet in de Peel, en dan taant onze belangstelling als snel, niet waar?

De tentoonstelling in Frankfurt loopt nog tot 24 augustus, dus je hebt alle tijd om er te gaan kijken. Op Youtube staat de film die … maakte over leven en werk van Gerard van Lankveld. Ik probeer later op de dag een link te maken. De afbeelding boven dit artikel is een schildering van Willem van Genk. Ik leende het plaatje van Museum Dr. Guislain.

De fotograaf Frank Brouwers maakte een reportage over Gerard van Lankveld. De foto’s tonen niet zoveel van “het Genie als Kunstenaar”, maar ze geven een mooie inkijk in de huiselijke omstandigheden van Gerard. Wil je de fotos zien, klik dan HIER…

Ton Thelen schreef een boek over leven en werken van Gerard van Lankveld: Monera Carkos Vlado. Bij het boek hoort een DVD met de documentaire Monera van de Belgische cineast Josef Devillé. Boek én DVD zijn samen verkrijgbaar voor € 35,-, wat een schijntje is gezien het gebodene. Ben we geïnteresseerd, laat het even weten…

© paul

Prachtig runderstoofvlees had Ellen uit de vriezer gelegd. Een ingelaste baby-sit-klus zorgde er echter voor dat het vlees pas laat kon worden opgezet. Het was dus eenvoudigweg niet op tijd gaar. En om te voorkomen dat het avondeten gelijk ging vallen met het moment dat ik naar mijn werk zou vertrekken, besloten we het vlees te bewaren voor de maaltijd van de volgende dag. Voor vanavond bezochten we de Afhaalchinees in de Molenstraat. Enfin…, het eten was voedsel, en dat was dan dat. Traditiegetrouw laat ik in het geval van Afhaalchinees een andersoortig plaatje achter op dit web-log. Een plaatje waar ik plezier aan beleef, en hopelijk jij ook.

Bamboebladeren heet deze inktschildering op papier. Hij werd gemaakt rond 1369 door de schilder Ni Zan die leefde van 1306 tot 1374, dus onder de Yuan-dinastie en de eerste jaren van de Ming-dinastie. Ni Zan stond vooral bekend als landschapsschilder, maar als een soort tweede vakspacialisatie had hij het schilderen van bamboe.

Het getoonde blad is 30 bij 30 centimeter. De afbeelding loopt af aan de onder- en bovenkant, je mag ervan uitgaan dat de tekening oorspronkelijk groter is geweest.  De begeleidende tekst van het museum waar dit blad zich bevindt (Freer Sackler) spreekt van de sobere, uitsparende stijl van Ni Zan. Eén, twee bamboetakken in diverse grijstonen tegen een lege achtergrond. Maar dít blad staat helemaal vól! De randen zijn bestempeld alsof er een kind bezig is geweest. Geen stukje mocht onbenut blijven. En verder staan er teksten op het blad. De tekst links boven is in ieder geval later toegevoegd door de dichter Qian Weishan. De eerste regel luidt: “Mijn oude vriend wist hoe hij bamboe moest schetsen…”

Wat is er nu eigenlijk van de schilder zelf? Alleen de tekening, of ook die overdaad aan stempels? (Eén of twee stempels horen er op zo’n blad te staan. Maar twintig?…) En die tekst rechts, is die origineel? De linkse tekst in ieder geval niet, wisten we al. Vreemd, raadselen. Toch vind ik het een prachtig blad, de bamboeschildering én alle “vervuiling” erom heen. Het wordt welhaast barok…

© paul