Ik begrijp dat er vanavond weer gevoetbald gaat worden en ik begrijp ook dat daar bij gegeten en gesnackt hoort te worden. Een lekker hapje bij een spannende wedstrijd is niet te versmaden. Maar ook als je niets om voetbal geeft, en fijn een van die spannende detectives gaat kijken is dit een prima snack die snel op tafel staat. Een beetje restverwerking eigenlijk. Een restje Bolognesesaus, een paar plakjes bladerdeeg uit de diepvries en wat Parmezaanse kaas. De pakketjes dichtvouwen, bestrijken met wat losgeklopt ei en 20 minuten in de voorverwarmde oven. Klaar!

© ellen

Koffie zetten doen we op de pot, Al sinds een eeuwigheid. Het hoe en waarom lees je hier…

Sinds enige tijd doe ik weer een schepje Buisman bij de koffie. Ik wist niet eens dat het nog bestond, maar een genoeglijk praatje met een mij volkomen vreemde meneer, voor de koffieschappen van de super om de hoek, leerde mij dat het spul nog steeds wordt verkocht. De meneer bracht me netjes naar de plaats waar de potjes stonden.

Waarschijnlijk waren ze me niet opgevallen omdat ik, en met mij nagenoeg iedereen van mijn leeftijd, bij Buisman moet denken aan blauwe metalen busjes. Tegenwoordig zijn het dus glazen potjes waarin het goedje wordt aangeboden.

Buisman GS stond er vroeger op die blauwe busjes, en dat dekte meteen de hele lading. Gebrande Suiker wordt er met de toegevoegde letters bedoeld, en dat is ook precies wat het is, gebrande, gekaramelliseerde glucosestroop en melasse.

In vroeger tijden was koffie aanmerkelijk schaarser en voor de kleine man erg kostbaar. Gebruikte men Buisman (of koffiestroop van een van die honderd andere Nederlandse branders) dan kon men met minder koffie toe en dronk men toch een stevig bakje.

Want dat is wat het doet, die koffiestroop: het maakt je koffie wat pittiger en de koffie kleurt wat donkerder. En bij zorgvuldig gebruik verpest tast het niet de smaak aan van het door jou gekozen koffiemengsel. Ik vind het lekker, Ellen wat minder…

Ik kan uit mijn kindertijd geen gezin bedenken of er was Buisman in huis, iedereen had het. Ook op de middelbare school, herinner ik me, stond zo’n pot in de lerarenkamer…

Jammer van dat blauwe busje met die klassieke opdruk. Het blikken lepeltje is wél gebleven.

En wordt je koffie wat té sterk, té pittig zeggen ze bij Buisman, dan doe je gewoon wat minder, eh…, koffie op de pot.

© paul

Ooit schreef ik een artikeltje over fruitige snoepjes. Ik wist verder geen naam te bedenken, maar gelukkig kwamen er twee reacties op het schrijfsel van lezers die me verder hielpen. Sindsdien kijk ik uit naar het snoep. Als ik in Vlaanderen ben zoek ik naar Gentse neuzen, in Wallonië en Luxemburg naar Cuberdons.

Een Gentse apotheker ontdekte het snoep aan het eind van de negentiende eeuw bij toeval, toen hij van zijn medicinale suikersiroop een misbaksel maakte, althans zo gaat het verhaal. Sindsdien wordt het snoep in de betere patisserie- en confiseriebedrijven gemaakt, met name in Oost-Vlaanderen. Het snoep kreeg daar ook de status van Beschermd Streekproduct. Maar ook in Wallonië wordt het snoep wel vervaardigd, en op minstens één plaats in Luxemburg. Ook de Grote Snoepindustrie levert iets van deze aard, maar dat kan niet eens in de schaduw staan van de traditioneel en ambachtelijk Cuberdons…

Tot nog toe kwam ik de wondersnoepjes tegen op nagenoeg elke vlooienmarkt van enige omvang in Wallonië en een enkele keer in Luxemburg. Ook zie ik ze altijd liggen bij de beroemde patisserie van Namur in Stad Luxemburg.

De Cuberdons worden gemaakt van suiker, Arabische gom en smaakextracten. De klassieke hebben het aroma van framboos. Ze zijn paarsig van kleur,met een versuikerde buitenkant en een vloeibaar binnenste. Je dient ze vers te eten want anders versuikert de binnenkant, en dat is dood in de pot. Daarom kan het ook nooit iets worden met die industriële snoepjes.

Je betaalt voor de goede, ambachtelijke neuzen een behoorlijke prijs. Een zakje van 200 gram kostte me laatst € 5,-. Maar neem van me aan, ze waren iedere cent waard.

Overigens zijn de neuzen niet enige snoep dat bij toeval werd uitgevonden, wat dacht je van de vanille fudge…

© paul

Als het al over chocolade ging, dan ging het over Kwatta. Het was Kwatta voor, het was Kwatta na. Het donderde niet of de repen van Bensdorp kwamen, van Verkade of van De Baronie. Chocolade heette Kwatta in onze contreien, ik wist niet beter. Alleen voor de chocolade van Tante Janske golden andere regels…

Tante Janske was de ouste zuster van mijn vader, mijn vader was de jongste van het gezin. De moeder, oma van Lanen, was het gezin vroeg ontvallen en Tante Janske had haar rol ten opzichte van mijn vader over genomen. Niet dat ze elkaar vaak zagen, Tante Janske woonde voor jaren-vijftig-begrippen té ver weg. Maar toch…

Tante Janske woonde met haar gezin in het dorpje Budel-Schoot. Een mooi statig huis had ze, met een ruime gerieftuin, een boomgaard en kassen waarin ze druiven kweekte. Tante Janske was goed in kruiderij en ze kende de culinaire waarde van wilde planten.

Budel-Schoot ligt nagenoeg vastgebouwd aan het Vlaamse stadje Hamont. De provinciale weg loop gewoon door, van Nederland zo België in. En ergens staat een slagboom die de grens markeert tussen de twee landen. Die slagboom staat er overigens nog steeds, hij is altijd open.

Dat was vroeger, in ieder geval in mijn herinnering, wel even anders. Ik zie een door geüniformeerde douaniers bemande post voor me. De intimiderende, wat barse, Lange Arm van het Wettelijk Gezag die in niet mis te verstane bewoording vroeg of er soms nog iets was aan te geven. Ze waren met karabijnen bewapend, die gasten.

Ik kende de bloedstollende verhalen van de smokkelwaar die diep in de nacht de grens werd over gebracht. Boter, kaas en eieren, met gevaar voor eigen leven. Mijn vader mocht er graag over verhalen. Hij was so-wie-so dol op dat soort opgeklopte romantiek, en hij kon vertellen als de beste.

Een enkele keer heb ik als kind die grens overschreden, samen met Tante Janske. In Hamont kochten we mijn eerste Suske en Wiske en een paar tabletten chocolade. Tante Janske drong erop aan dat, bij het wederkeren in het Vaderland, ik mijn stripboek zou tonen aan de dienstdoende grenswacht. Over de gekochte chocolade diende ik te zwijgen. Ik weet nog steeds niet écht waarom. Mijn vader evenwel deed alsof hij apetrots op me was. Ik had chocolade gesmokkeld. Dat was strafbaar, maar het was ook een gebaar van Burgerlijke Ongehoorzaamheid, een verzetsdaad en levensgevaarlijk.

Je begrijpt lezer, dié chocolade kon onmogelijk Kwatta heten. Dié chocolade behield gewoon zijn eigen naam: Côte d’Or. Bij ons thuis was het merk niet verkrijgbaar, maar dat verhoogde alleen maar de geuzenstatus. Ik ging zo ver dat ik de chocolade niet nuttigde. Ik bewaarde hem, zodat ik hem aan vriendjes kon tonen: “Tsja, gesmokkeld…, uit België…”

Toen Ellen een paar weken geleden thuis kwam met een van “De Klassiekers” van Côte d’Or werd ik helemaal week. De chocolade van Tante Janske, die gesmokkelde…

© paul

Het artikel hieronder stamt uit de zomer van 2006. Ik had het willen gebruiken op het moment dat de Santiagopelgrims de Loire zouden oversteken.  Maar ze liepen té hard en ik was te laat… Maar aangezien jij, lezer, beslist vandezomer ook in die contreien komt maak ik je toch nog even attent op dat fenomeen Gefrituurde Visje… (Paul)

Paul schreef al dat we veel zelf gekookt hebben in de vakantie, maar we hebben toch wel in diverse restaurants gegeten. Van heel chique, mét een mooie fles Bourgogne (2003, Monthélie, 1er cru, Paul Gauraudet staat er op mijn spiekbriefje) tot heel eenvoudig in een verder lege eetzaal van een abdij.

De mooie visjes op de foto aten we aan de Loire. We reden door het snikhete landschap van Saint- Pourcain naar  Beaune. De flessen water in de auto hadden bijna het kookpunt bereikt toen mijn oog viel op een kleine bordje langs de weg; poisson friture. Meer zag ik niet, maar ik kreeg meteen visioenen van schalen vol gefrituurde visjes en een koel glas witte wijn. We waren net over de Loirebrug gereden, dus de vis zou er wel lekker vers zijn. Toevallig was het ook nog lunchtijd én was er genoeg parkeerplaats om auto plus caravan te parkeren. Stoppen dus!
Hier in Nederland moet je vaak maar afwachten hoe het uitvalt zo’n geheel onbekend restaurant langs de weg, in Frankrijk zijn onze ervaringen beter. De restaurants langs de route nationale hebben meestal een eenvoudig menu met een aantal keuzemogelijkheden. Simpel maar goed eten tegen redelijke prijzen en vaak prima wijn uit de streek. Ook hier hadden we de keuze uit diverse menu’s of eten á la carte maar dat vonden we allemaal niet interessant; wij wilden de gefrituurde visjes!

We kregen eerst een fles koel water en frisse cider om bij te komen van de hitte. Daarna kwam er een bord met een paar plakken prachtige gerookte ham, een salade en natuurlijk brood. We besloten een klein flesje witte wijn te bestellen uit St Pourcain. Ik zie het hier niet vaak op wijnkaarten, zo’n half flesje, goede kwaliteit tegen redelijke prijzen ook nog!
Daarna kwamen de visjes. Een grote schaal vol piepkleine gefrituurde visjes. De visjes waren vluchtig door een beslag gehaald een even gefrituurd, wat grof zout erover een paar parten citroen erbij. Meer niet. Heel eenvoudig maar supervers en zo lekker! Een echt zondags feestmaal! Je eet deze visjes met kop en staart, gewoon helemaal opknabbelen. Ze waren s’morgens gevangen en lagen een paar uur later op ons bord. Op onze vraag wat het nu precies voor soort visjes waren kregen we de namen keurig op een briefje geschreven; ablettes et gardons, ofwel alvertjes en voorntjes.

Na de heerlijke visjes kwam er een schaaltje verse roomkaas op tafel en daarna konden we nog kiezen  of we crème brulé, clafoutis met kersen, ijs of abrikozentaart wilden. Ik koos voor de abrikozentaart en Paul crème brulé. Ook de beide dessert waren van prima kwaliteit.
Toe een kopje espresso.

Een onverwachte heerlijke maaltijd, zomaar ergens aan de Loire op een snikhete vakantiedag.
@ ellen