De openingszin van een verhaal, essay of roman is de belangrijkste zin uit het werkstuk, zei ooit Willem Frederik Hermans. Ik geloof hem graag (hoewel?).

Gisterenavond pakte ik een boek uit de kast, ik wilde Ellen iets laten zien of voorlezen. En op de eerste pagina van het eerste essay van die bundel stond: In den beginne was er cornedbeef in blik.

Het is de enige beginregel in de literatuur (die ik ken) die opent met eten of drinken. Hij is geschreven door Joseph Brodsky en kan gevonden worden in de essaybundel Het Verdriet en de Rede (Bezige Bij 1997). Brodsky verhaalt over zijn jeugd tijdens het beleg van Leningrad en de onvermijdelijke hongersnood die daarvan het gevolg was. Tegen het einde van het beleg was daar dan cornedbeef uit Amerika. Van het merk “Swift”. Het moet een hoop Russen het leven hebben gered. Als kind vergaapte hij zich aan het ingenieuze systeem van openen. “Dat sleuteltje waaromheen zich een smal reepje metaal oprolde ter opening van het blik was een openbaring voor een Russisch kind; wij zouden er een mes in gezet hebben.” ( ) “Ik keek destijds met grote ogen hoe mijn moeder het sleuteltje lostrok, het lipje omboog en in de opening van het sleuteltje stak en vervolgens het sleuteltje keer op keer om zijn as draaide, en was verbijsterd.”

Niet alleen voor een Russisch kind was dat wondertje een openbaring, ik herinner me eenzelfde ervaring toen mijn moeder aan de slag was met een blik boterhamworst.

Overigens, mocht de inhoud van de blikken Swift belangrijk zijn voor de inwoners van Leningrad, de blikjes “als object” gingen volgens de herinnering van Brodsky een eigen, tweede leven leiden. Het werden opbergplaatsen voor potloden, spijkers, filmrolletjes. Mettertijd nam hun waarde toe. In het ruilverkeer kon je voor één blikje een Duitse bajonet krijgen, een gesp van een matrozenriem, een vergrootglas.

Ik zocht naar een plaatje van een blik Swift Cornedbeef (het merk bestaat nog steeds), maar ik vond niks bruikbaars. Wel zag ik bovenstaand ding van keramiek. This small narrow slab would have been used to display and slice the Swift’s brand of Corned Beef, aldus het bijschrift van de antikwaar die het object via internet te koop aanbiedt. Het zal wel zo zijn…

Ik draai de verwarming een graadje hoger en ga Brodsky lezen. Het boek ligt nu toch voor me op tafel.

© paul

Ik schreef al eerder dat er een flink aantal nieuwe kookboeken in onze brievenbus belandden. Eén ervan is dit prachtige pannenkoekenboek van Diana Dubois. “Sonnie, de weggelopen roti-pannenkoek” is een omdraaiboek. In het ene deel kun je lezen over de avonturen van Sonnie, een rotie-pannenkoek. Draai je het boek om dan kom je bij het receptendeel; Sonnie’s bakboek.

In het eerste deel gaat Sonnie op reis. Van Suriname reist hij helemaal naar Nederland. In het bijna fabelachtige verhaal ontmoet Sonnie onder andere de beroemde spin Anansi, de kraai Karel, de vos Bart en nog veel meer dieren. Eekhoorn Koos vertelt hem dat er een pannenkoekenwedstrijd wordt gehouden in de grote stad en Sonnie besluit dat hij daar naar toe wil. De pannenkoeken die hij aan het einde van zijn reis ontmoet zijn vanuit de hele wereld samengekomen. Galette, Blin, Crespelle, Baghrir en Okonomiyaki, allemaal zijn ze op weg naar de grote wedstrijd. Een mooi verhaal om voor te lezen of, voor de wat oudere kinderen om zelf te lezen.

Draai je het boek om dan kom je in het receptengedeelte, Sonnie’s bakboek voor de hele familie.

Dit deel opent met een voorwoord van Ronald Giphart. Vervolgens een reisleiding door het receptendeel, tips voor de kleine kok in de keuken en zelfs wat tips voor kleine koks met voedselallergie. Daarna de recepten, allemaal recepten voor pannenkoeken. Ik wist niet dat er zoveel soorten pannenkoeken bestonden! De pannenkoekenrecepten zijn ingedeeld in groepjes. Natuurlijk eerst de roti-pannenkoek en wat recepten met bijgerechten, daarna hoofdstukken met poffers, pannenkoeken, flensjes enzovoorts.

Diana Dubois heeft werkelijk uit heel de wereld pannenkoekenrecepten verzameld. En dat is wat dit boek ook zo bijzonder maakt. We eten allemaal, over heel de wereld pannenkoeken. Maar een kookboek met recepten voor pannenkoeken heb ik nog nooit gezien en al helemaal geen kookboek waar kinderen mee aan de slag kunnen.

Ieder hoofdstuk begint met een stukje geschiedenis een wetenswaardigheden. Zo weet ik nu dat het wereldrecord roti-pannenkoekenbakken op naam staat van de monnik Das uit India. Hij verzorgt samen met de Akshaya Patra Foundation maaltijden voor arme schoolkinderen. Zij bakken elke schooldag in één uur tijd 10.000 roti-pannenkoeken!

Bij elk recept een duidelijk lijstje met wat je klaar moet zetten; een koekenpan, maatbeker, beslagkom enzovoorts. Dan een lijsje met de ingrediënten en dan het recept, mooi en duidelijk omschreven.

Achter in het boek nog een lijstje met maten en gewichten, temperaturen, een lijst met moeilijke woorden en het receptenregister. Waren alle kookboeken maar zo duidelijk!

Heel mooi zijn ook de tekeningen van Diana van Dijk. Snoezige pannenkoekjes met Chinese hoedjes, op Oostenrijkse skies of met een lasso en cowboyhoed, ze zien er allemaal vertederend uit. Een bewuste keuze van Diana Dubois om het boek te illustreren met tekeningen in plaats van, vaak ontmoedigende glossy foto’s van de gerechten. “Mislukt je pannenkoek de eerste keer? Dat is helemaal niet erg. Begin dan gewoon opnieuw. Zo hebben beroemde koks het ook geleerd. Kom mee naar de keuken, bak en proef!”

Ik vind het altijd een beetje vervelend om boeken te verdelen in “kinderboeken” en “boeken voor volwassenen”. Alsof volwassenen geen plezier zouden kunnen beleven aan een kinderboek. Noem je dit een boek voor kinderen, ík heb het in ieder geval met veel plezier gelezen en zal er ook zeker wat recepten uit gaan maken. Kinderen vanaf ongeveer 12 jaar kunnen zelfstandig aan de slag met dit boek. Jongere kinderen kunnen met begeleiding ook al een heleboel van deze gerechten klaarmaken.

Kortom, een prachtig boek voor kinderen én volwassenen. Ik zou zeggen, hollen naar de winkel, die zijn toch weer eens op zondag open, en koop dat boek nog vóór Sinterklaas!

Sonnie de weggelopen roti-pannenkoek geschreven door Diana Dubois met illustraties van Diana van Dijk. Uitgeverij Dubois. ISBN 9789075812039. Te koop voor € 19,90.

© ellen.